Op weg naar een duurzame modewereld: Kristel Peters

Het begrip duurzaamheid lijkt een steeds grotere rol te spelen in de modewereld, en veel modebedrijven houden dan ook steeds meer rekening met mens en milieu. In België heeft het begrip echter een deel van haar geloofwaardigheid verloren. Een onderzoek onder duizend Belgen in opdracht van duurzaamheidsnetwerk The Shift wees uit dat een derde van de ondervraagden duurzaamheid moe is. De meeste mensen die nog wel interesse hebben in duurzaamheid, geloven dat bedrijven meer zouden moeten investeren in concrete projecten die dichter bij de burger staan. Er zijn zeker ondernemers die investeren in de duurzame projecten waar België schijnbaar behoefte aan heeft. FashionUnited spreekt met ondernemende Belgen die van de modewereld een duurzamere plek willen maken. In de zesde en laatste aflevering Kristel Peters: schoenenontwerpster en bedenkster van de duurzame schoen Alice.

Kristel Peters ontwerpt modulaire schoen ‘Alice’ en wil schoenenbranche verduurzamen

Elk jaar worden wereldwijd ongeveer 21 miljard paren schoenen geproduceerd, maar het aantal paren dat jaarlijks in de prullenbak beland is zelfs nog groter. Uit hetzelfde onderzoek van Loughborough University blijkt dat maar liefst 39,9 miljard paar schoenen jaarlijks weggegooid wordt; een cijfer dat vooral schokkend is wanneer wordt bedacht dat er 7 miljard mensen op aarde leven. “Ik heb tijdens mijn loopbaan als schoenenontwerpster gemerkt dat er heel weinig wordt gedaan op het gebied van duurzaam ontwerpen, en ik wil daar verandering in brengen,” vertelt Peters aan FashionUnited. De Belgische ontwerpster rondde in 1996 haar opleidingen in textielontwerpen en schoenontwerpen af, waarna ze werkzaam was bij modemerken Dries van Noten en Bottega Veneta. Het feit dat er zo weinig aandacht was voor duurzaam schoeisel ging Peters steeds meer tegen staan, en daarom besloot ze drie jaar geleden een onderzoek te starten naar duurzaamheid in de schoenenbranche. De ontwerpster heeft dit kunnen doen met hulp van het onderzoeksfonds van de Koninklijke Academie van Schone Kunsten (KASK) in Gent. fHet onderzoek genaamd Rethinking High Fashion Shoes leidde in 2014 tot de oprichting van Alice; het concept van modulaire schoenen.

”Voor Rethinking High Fashion Shoes heb ik veel artikelen gelezen en gesproken met mensen die verstand hebben van ecodesign en circulaire economie, waarna ik heb geconstateerd dat met heel veel schoenen die worden weggegooid niets meer kan worden gedaan,” legt Peters uit. Zo sprak de ontwerpster met professoren op het gebied van recyclen en heeft ze ook aan tafel gezeten met een orthopeed. Schoenen recyclen blijkt vaak zeer moeilijk, doordat verschillende materialen nauw met elkaar verbonden zijn. Voordat deze materialen kunnen worden gerecycled, moet de schoen eerst volledig worden ontleed. Het feit dat schoenen vaak op de afvalberg belanden, ligt volgens Peters dus aan de manier waarop ze zijn opgebouwd. “Ik ben gaan nadenken: hoe zouden schoenen dan wel in elkaar moeten steken? Toen kwam ik, samen met de experts, tot de conclusie dat een schoen modulair zou moeten zijn, en dus moet bestaan uit losse onderdelen.” Wanneer een schoen is opgebouwd uit afzonderlijke onderdelen, kan het item makkelijk uit elkaar gehaald worden en kunnen materialen die bruikbaar zijn weer worden hergebruikt. De schoen die Peters heeft ontworpen bestaat daarom uit een zool van kunststof die is voorzien van een leren ‘jasje’ dat losgehaald kan worden. Het jasje is de buitenste laag van de schoen die de voet omhult.

Peters werkt met 3D-geprinte zool en vervangbare ‘jasjes’

Tijdens het productieproces wilde Peters zo efficiënt mogelijk omgaan met materialen, dus koos ze ervoor de zool te laten 3D-printen. “Ik vind het belangrijk dat je materiaal zo verantwoord mogelijk gebruikt, en dus eigenlijk alleen gebruikt wat je echt nodig hebt.” Bij 3D-printen is dat volgens de ontwerpster zeker het geval, omdat in tegenstelling tot bij andere productiemethoden geen sprake is van restafval. Daarnaast heeft het werken met een 3D-geprinte zool een bijkomend voordeel: de schoen kan perfect passend worden gemaakt. “Iedereen heeft wel een paar schoenen in zijn kast staan dat eigenlijk slecht zit, en bij een modulaire schoen wordt de zool gebaseerd op iemands persoonlijke maat.” Het leer waarvan de schoen zelf is gemaakt is gemakkelijk vervangbaar, waardoor de drager hier volgens Peters mee kan spelen. “Het is de bedoeling dat de basis langere tijd wordt gedragen maar dat deze steeds in een ander jasje kan worden gestoken. Als je een jasje beu bent, kun je deze wegdoen. Dan blijf je ook meegaan met de mode.”

Peters is een overtuigd voorstander van een circulaire economie, en wil voor haar schoenen daarom het liefst willen werken met materiaal dat al is gerecycled. Zo experimenteert de ontwerpster momenteel met boomschors en een materiaal dat wordt gemaakt uit paddenstoelen. Daarnaast is ze aan het kijken naar de mogeljkheden die hennep biedt. Toch is ze er op moment van overtuigd dat ‘gewoon’ leer het meest geschikt is voor haar schoenen, omdat dit het enige materiaal is dat sterk genoeg is om de stevigheid te bieden die een schoen moet hebben. Het liefst zou de ontwerpster met alternatieve materialen werken, maar vooralsnog zijn deze niet voldoende ontwikkeld om lang mee te kunnen gaan. “Het is een beetje zoeken. Materialen als paddenstoelenleer en boomschors scheuren heel snel: vaak al zodra je het op de leest probeert te vormen.”

Evenals de materiaalkeuze blijkt ook het printen van de schoenzool nog niet zo gemakkelijk te zijn als Peters had gehoopt. De zool wordt momenteel gemaakt van polyamide, maar volgens Peters is het materiaal niet erg aangenaam om te dragen. Daarnaast moet een schoen zowel flexibel als sterk zijn, maar bezit polyamide niet beide kwaliteiten. Peters hoopt dan ook dat de technologie zich verder zal ontwikkelen, zodat in de toekomst een zool kan worden geprint die beter aansluit.

Alice genomineerd voor ‘Green Product Award’

De eerste versie van de duurzame schoen die Peters heeft ontworpen was in 2014 af, maar de ontwerpster is momenteel druk bezig met het verder verbeteren van Alice. De schoen is nog niet op de markt, maar Peters hoopt hier uiteindelijk wel verandering in te brengen. “Ik zit nu wel in het stadium dat ik mijn werk naar een volgend niveau wil brengen,” stelt ze. 3D-printen is een relatief prijzige techniek, en dat is een van de redenen waarom de ontwerpster graag zou samenwerken met bedrijven of sponsors. Het liefst zou ze de handen ineenslaan met met een schoenenfabrikant en een technologisch bedrijf, al heeft ze nu nog geen specifieke namen in gedachten. “Ik ben wel door een aantal bedrijven benaderd, maar daar is nog niets concreets uit voortgekomen,” licht ze toe.

Wat hopelijk helpt bij het aangaan van samenwerkingen, is het feit dat Alice in de tweede week van februari is genomineerd voor de ‘Green Product Award’. Ook was ze laureate bij de ‘Additive Design Challenge’ die werd georganiseerd door Plan C. Deze ‘Green Product Award’ wordt jaarlijks uitgereikt door de Duitse non-profitorganisatie ‘The Green Network’ aan het meest veelbelovende duurzame idee. Peters’ modulaire schoen heeft van de organisatie het ‘Green Product Label’ toegewezen gekregen, en in het najaar van 2016 zal bekend worden of ze met haar idee de titel in ontvangst mag nemen. “Dat ik genomineerd ben betekent toch wel dat er iets moet veranderen aan de manier waarop we schoenen produceren en consumeren. Ik denk ook dat het laat zien dat mensen er klaar voor zijn.” Peters gelooft sterk in het toekomstpotentieel van haar modulaire schoen, al denkt ze dat het concept waarschijnlijk niet op korte termijn verkocht zal worden door de complexiteit en hoge prijs. “Maar dat ik nu ben genomineerd voor de ‘Green Product Award’ voelt wel als erkenning, en het laat mij zien dat ik in de juiste richting zit.”

Dit is de zesde en laatste aflevering van de serie ‘Op weg naar een duurzame modewereld’. Lees ook aflevering een, aflevering twee, aflevering drie, aflevering vier en aflevering vijf.

Foto's: Kristel Peters via Cojak