Op weg naar een duurzame modewereld: De Schone Kleren Campagne

Het begrip duurzaamheid lijkt een steeds grotere rol te spelen in de modewereld, en veel modebedrijven houden dan ook steeds meer rekening met mens en milieu. In België heeft het begrip echter een deel van haar geloofwaardigheid verloren. Een onderzoek onder duizend Belgen in opdracht van duurzaamheidsnetwerk The Shift wees uit dat een derde van de ondervraagden duurzaamheid moe is. De meeste mensen die nog wel interesse hebben in duurzaamheid, geloven dat bedrijven meer zouden moeten investeren in concrete projecten die dichter bij de burger staan. Er zijn zeker ondernemers die investeren in de duurzame projecten waar België schijnbaar behoefte aan heeft. FashionUnited spreekt met Belgen die van de modewereld een duurzame plek willen maken. In de vierde aflevering Sara Ceustermans: coördinatrice van De Schone Kleren Campagne.

De Schone Kleren Campagne: aandacht voor werkomstandigheden in kledingindustrie

Het winkelend publiek dat vorige week op de Brusselse Nieuwstraat te vinden was, zal vreemd hebben opgekeken toen ze ineens een zakje pinda´s in hun handen kregen gedrukt. De actie was bedacht door De Schone Kleren Campagne om aandacht te vragen voor het feit dat kledingarbeiders in lagelonenlanden vaak ´peanuts´ verdienen. En dit is slechts één voorbeeld uit een waslijst aan acties die De Schone Kleren Campagne heeft georganiseerd om consumenten bewust te maken van de vaak erbarmelijke omstandigheden in de kledingindustrie. De organisatie richt zich vooral op industrieën in Aziatische landen waar veel kleding wordt geproduceerd, zoals China, Bangladesh en Indonesië. “Gelukkig is de aandacht voor de situatie na de ramp in het Rana Plaza toegenomen, maar er is nog genoeg verbetering te behalen,” zegt Ceustermans.

Behalve acties om consumenten te mobiliseren, richt De Schone Kleren Campagne zich ook op de kledingmerken waar de kleding vandaan komt. “De Schone Kleren Campagne werkt samen met lokale vakbonden, en alle dingen die we van hen horen communiceren wij naar de merken toe. Op deze manier proberen we druk op bedrijven te zetten zodat ze stappen zetten naar schonere kleren,” legt Ceustermans uit. Veel werknemers durven de problemen in de fabrieken niet zelf aan te kaarten bij hun leidinggevenden, en wanneer zij dit doen wordt hun stem niet altijd gehoord. De Schone Kleren Campagne heeft het voordeel onderdeel te zijn van de internationale ´Clean Clothes Campaign´. Deze organisatie heeft vestigingen in zeventien landen, waaronder Nederland, Spanje en Groot-Brittannië, die op hun beurt ook weer een eigen netwerk hebben in landen waar grootschalige kledingproductie plaatsvindt. “Dit internationale netwerk is heel belangrijk, want als we alleen vanuit Vlaanderen druk zetten op bedrijven maakt dat weinig indruk.”

Beleidsmakers moeten regels opstellen voor een transparante modewereld

Tot slot is er nog een andere groep waar De Schone Kleren Campagne zich op richt: beleidsmakers. “Van beleidsmakers vragen we dat er meer regulering komt op zowel Europees als nationaal niveau, onder andere om te zorgen voor meer transparantie,” vertelt Ceustermans. Kledingmerken zijn niet verplicht om verantwoording af te leggen over hun werkwijze, en De Schone Kleren Campagne denkt dat zij dit dan ook niet zullen doen tenzij ze hiertoe worden verplicht. Een ander punt waarop beleidsmakers kunnen bijdragen aan betere werkomstandigheden, is door middel van hun eigen bestedingen. “Zo vragen we van gemeenten dat ze hun aankoopbeleid aanpassen. Zij kopen natuurlijk regelmatig werkkledij, en wij vragen van hen dat ze dan kiezen voor schone kleren.”

Het klinkt als een aannemelijk verzoek, maar volgens Ceustermans is het niet zo gemakkelijk als het klinkt: “Veel gemeentes hebben een raadsbesluit opgesteld waarin ze stellen dat schone kleren belangrijk zijn, maar als het moment van kopen er is wordt vaak toch bij andere merken aangekocht.” Volgens de coördinatrice is dit te wijten aan twee punten: het kleine aanbod en de wetgeving die niet altijd meewerkt. Zo legt ze uit dat gemeenten bij het maken van aanbestedingen op papier niet mogen discrimineren tussen bedrijven. “Een gemeente kan bijvoorbeeld niet vastleggen dat ze alleen maar kleding kopen van bedrijven die zijn aangesloten bij de Fair Wear Foundation, want zo geef je niet alle bedrijven een eerlijke kans terwijl dat wettelijk verplicht is.”

De Schone Kleren Campagne wil een dialoog aangaan met fabrieken

Ondanks alles denkt Ceustermans toch dat de organisatie die sinds 1995 actief is in België in de afgelopen tijd mooie dingen heeft bereikt. “Ik ga niet zeggen dat alle stappen in de richting van schone kleren door ons zijn gekomen, maar ik denk dat als we er niet waren geweest er toch minder dingen zouden zijn veranderd.” Ceustermans gelooft dat De Schone Kleren Campagne er, samen met de andere lokale organisaties die onderdeel zijn van de ´Clean Clothes Campaign´, voor heeft gezorgd dat de werkomstandigheden in veel fabrieken veiliger zijn geworden. De organisatie probeert dit te doen door een dialoog aan te gaan met fabrieken en samen met hen te zorgen voor betere omstandigheden. Fabrieken of bedrijven boycotten vermijdt de organisatie, tenzij dit echt niet anders kan.

Een campagne waar Ceustermans trots op terugkijkt, is ´Wij willen schone kleren´. Voor deze campagne, die in 2014 werd opgestart, benaderde De Schone Kleren Campagne retailers Bel & Bo, JBC, A.S. Adventure, e5 en C&A met de vraag of zij zich wilden aansluiten bij de Fair Wear Foundation (FWF). Bedrijven die bij de FWF zijn aangesloten, beloven slechts te werken met kledingfabrieken die voldoen aan de standaarden van de FWF. Om de vraag kracht bij te zetten, riep de De Schone Kleren Campagne consumenten op een label op te sturen uit een kledingstuk dat was gemaakt onder onbekende omstandigheden. Uiteindelijk verzamelde de organisatie meer dan 13.000 kledinglabels. Maar nog belangrijker was dat kledingretailers JBC en Bel & Bo zich uiteindelijk aansloten bij de FWF. “Natuurlijk was hun aansluiting niet alleen het gevolg van deze eenjarige campagne, want we waren al langer bezig met het opbouwen van een dialoog. Maar dat je uiteindelijk resultaat krijgt, is heel mooi,” stelt Ceustermans.

Ceustermans: “Er is nog altijd een mooie rol weggelegd voor De Schone Kleren Campagne

Ondanks de dingen die De Schone Kleren Campagne al heeft weten te bereiken, is Ceustermans van mening dat er “nog altijd een mooie rol is weggelegd voor De Schone Kleren Campagne”. Ze gelooft dat een eerlijk productieproces voor veel bedrijven nog niet op hun prioriteitenlijst voorkomt. “Veel bedrijven werven simpelweg iemand aan om zich te richten op de Corporate Social Responsibility (CSR) en schrijven een gedragscode, maar dat betekent nog niet dat eerlijk ondernemen in het DNA van het bedrijf zit.” Hierdoor verandert uiteindelijk niet veel, denkt Ceustermans. Wel merkt de organisatie, die dit jaar de Europese Prijs van de Burger in ontvangst mocht nemen, dat consumenten steeds meer interesse tonen in de herkomst van hun kleding. Ondanks dat dit zich volgens Ceustermans niet altijd vertaalt in hun koopgedrag, heeft ze goede hoop dat de toenemende vraag vanuit de consument er uiteindelijk toe zal leiden dat steeds meer kleding die wordt geproduceerd schoon is. “Onze ultieme doelstelling is dat we niet meer nodig zijn, omdat alle kleding schoon is en je als consument nooit meer vragen hoeft te stellen als je kleding koopt.”

Dit is de vierde aflevering van de serie ´Op weg naar een duurzame modewereld. Lees ook aflevering een, aflevering twee en aflevering drie. Deel vijf van deze serie verschijnt op 19 januari 2016.

Foto's: Jan Agten via De Schone Kleren Campagne Facebook