Sociale verkiezingen 2020: welke (strategische) vragen moet een onderneming zich nu stellen?
bezig met laden...
Business
Brussel - Vandaag stijgt de verkiezingskoorts naar aanloop van de Europese, federale en regionale verkiezingen van 26 mei 2019. Over exact één jaar zal er opnieuw verkiezingskoorts zijn, zij het op ondernemingsniveau. Tussen 11 en 24 mei 2020 moeten immers sociale verkiezingen georganiseerd worden in ondernemingen waar werknemersafgevaardigden voor de ondernemingsraad en/of het comité voor preventie en bescherming op het werk aangeduid kunnen worden.
Sociale verkiezingen - de vierjaarlijkse afspraak om de personeelsafgevaardigden in de sociale overlegorganen te verkiezen - enkel voor de “grote” ondernemingen in de fashion industry? Ook ondernemingen met meerdere kleinere vestigingen of winkels in België zijn soms verplicht sociale verkiezingen te organiseren. Elektronisch stemmen ‘op afstand’ kan de werklast verminderen.
Over exact één jaar: Sociale verkiezingen 2020
Ondernemingen die gewoonlijk een gemiddelde van ten minste 50 werknemers tewerkstellen tijdens een bepaalde referentieperiode van 4 trimesters (en die loopt nu: voor de 2020 verkiezingen is de referentieperiode 1 oktober 2018 - 30 september 2019 en dat is één semester vroeger dan bij de verkiezingen van 2016) moeten sociale verkiezingen organiseren om de afgevaardigden in het comité aan te duiden. Het comité is een sociaal overlegorgaan bevoegd voor gezondheid en veiligheid op het werk. Van zodra de grens van 100 werknemers is bereikt in de referentieperiode, moeten de sociale verkiezingen ook de afgevaardigden van de ondernemingsraad aanduiden. De ondernemingsraad is bevoegd voor financiële, economische en sociale aangelegenheden. Beide sociale overlegorganen hebben recht op informatie en consultatie en kunnen wat bepaalde thema’s betreft ook een veto stellen. De werknemersafgevaardigden (en de kandidaten, voor zover zij geen tweemaal niet verkozen zijn) zijn beschermd tegen ontslag.
Sociale verkiezingen moeten dus enkel georganiseerd worden in de “grote” ondernemingen?
Ja, maar een “onderneming” wordt in de context van de sociale verkiezingen gedefinieerd als een “technische bedrijfseenheid” (TBE). Wat daaronder verstaan wordt, hangt af van economische en sociale criteria (in geval van twijfel primeren de sociale). Een TBE valt niet noodzakelijk samen met de juridische entiteit (bv(ba), nv). De algemene regel stelt dat indien een onderneming voldoende onafhankelijk is op economisch vlak (afzonderlijk management, boekhouding, administratie, BTW-nummer, etc.) en op sociaal vlak (eigen arbeidsreglement, model arbeidsovereenkomsten, loonbeleid, arbeidsvoorwaarden, etc.), deze onderneming beschouwd wordt als één TBE. Daarnaast gelden nog specifieke regels. Zo is er bijvoorbeeld het (weerlegbaar) vermoeden dat verschillende juridische eenheden (bijvoorbeeld 5 bv(ba)’s) samen één TBE vormen indien zij deel uitmaken van dezelfde economische groep en er sociale cohesie is tussen die entiteiten. Ook ondernemingen uit de fashion industry met verschillende vestigingen in België zijn soms verplicht sociale verkiezingen te organiseren.
Vandaag is het dus van belang dat die ondernemingen zich een aantal strategische vragen stellen over de 2020 verkiezingen (de referentieperiode voor de bepaling van het aantal werknemers (50, of 100) loopt immers nu). De volgende vragen zijn relevant:
- Hoe wordt/worden de TBE(s) van onze onderneming bepaald? Kunnen we ons beroepen op de algemene regel (economische en sociale criteria) of speelt een specifieke regel zoals het vermoeden?
- Hoeveel uitzendkrachten werken er in de TBE? Ook uitzendkrachten aan het werk in de onderneming (gebruiker) tellen mee voor de bepaling van het aantal werknemers. Er geldt een specifieke formule en een andere referentieperiode (tweede trimester van 2019).
- Wie kan beschouwd worden als “leidinggevend personeel”? Deze personeelsgroep kan niet verkozen worden als personeelsafgevaardigde in de ondernemingsraad of het comité. Ze kunnen ook niet stemmen.
- Op welke wijze beïnvloeden de komende verkiezingen het ontslagbeleid in onze onderneming? Het is inderdaad nu een goed moment om even stil te staan bij mogelijke beëindigingen van arbeidsovereenkomsten in de komende weken en maanden. Worden beschermde werknemers beoogd, of werknemers die misschien kandidaat willen zijn voor de volgende verkiezingen en dus beschermd zullen worden?
Ten slotte is er nog een nieuwigheid n.a.v. de 2020 verkiezingen die interessant kan zijn voor ondernemingen in de fashion industry die meerdere (kleine) vestigingen hebben in België (maar beschouwd worden als één (grote) TBE).
Stemmen kan op papier of elektronisch. Als gekozen wordt voor elektronisch stemmen (via een specifieke procedure in de ondernemingsraad, het comité of, bij ontstentenis, via beslissing van de werkgever in akkoord met de vakbondsafvaardiging), wordt het mogelijk om “op afstand” te stemmen. In plaats van zich te moeten verplaatsten naar het verkiezingsbureau van de TBE (bijvoorbeeld op de grootste zetel van de onderneming in België) kunnen werknemers nu ook stemmen op hun ‘gebruikelijke werkpost’ (de verschillende vestigingen verspreid over het hele land). De ondernemingsraad, het comité of, bij ontstentenis, de werkgever in akkoord met de vakbondsafvaardiging, kan daar nu een akkoord over sluiten. Dit akkoord moet de bijzondere voorwaarden vastleggen om het geheim van de stemming te verzekeren en elke beïnvloeding van het stemgedrag tijdens de stemming te voorkomen. Dit akkoord moet ook een definitie geven van de ‘gebruikelijke werkpost’. Deze optie kan dus voor ondernemingen het administratief en organisatorisch werk een stuk lichter maken.
Dit artikel is geschreven door Evelien Jamaels, advocaat bij de balie Brussel (Crowell & Moring). Crowell & Moring LLP is een internationaal advocatenkantoor dat cliënten in de mode industrie bijstaat en vertegenwoordigt in verschillende rechtsdomeinen, waaronder intellectuele eigendom en arbeidsrecht.
Foto credit: Element5 Digital via Pexels