Gerenoveerd MoMu brengt vernieuwend programma: meer dan expo’s en een gebouw

Na drie jaar gaat zaterdag 4 september het gerenoveerde ModeMuseum Antwerpen opnieuw open. Het MoMu werd niet alleen groter, het aanbod wordt ook diverser, te beginnen met een heus stadsfestival. FashionUnited mocht al een kijkje gaan nemen achter de voorlopig nog gesloten deuren.

Achter de draaideur wordt de vakpers opgewacht door hosts in toepasselijke werkmanspakken en MoMu-petjes. Enkele echte werkmannen lopen nog snel een laatste rondje met verf en kwasten voor de finishing touch. B-architecten pakte de renovatie alvast aan met respect voor het werk van de oorspronkelijke architecte Marie-José Van Hee. Zo bleef de inkomhal met de iconische houten trap uit 2002 behouden. Het MoMu kreeg er wel zo’n 800 vierkante meter extra bij. Die worden ingevuld door een shop met merchandising en collabs met Belgische mode-iconen, van Delvaux en Wouters&Hendrix tot Arte en Christian Wijnants. Het befaamde Antwerpse restaurant Graanmarkt 13 neemt de catering van het nagelnieuwe MoMu Café op zich. Maar de uitbreiding betekent uiteraard ook meer tentoonstellingsruimte. Naast de tijdelijke exposities, stelt het museum nu ook permanent stukken uit de Belgische mode tentoon. “Vroeger was het museum enkele maanden per jaar gesloten tussen de thematische expo’s in, nu kun je er doorlopend terecht”, verheugt Kaat Debo, directeur en hoofdcurator MoMu, zich bij aanvang van het persevent, geflankeerd door Antwerps schepen voor Cultuur Nabilla Ait Daoud en Peter De Wilde, administrateur-generaal van Toerisme Vlaanderen.

“We vinden het erg belangrijk om met het museum ook naar buiten te treden en het zichtbaar te maken in de stad”

Permanente Mode uit de MoMu-collectie

Het MoMu heeft nu 2.000 vierkante meter ter beschikking zodat er dit najaar maar liefst drie tentoonstellingen tegelijk kunnen plaatsvinden. In de nieuwe tentoonstellingsruimte op het gelijkvloers loopt de permanente expo ‘Mode uit de MoMu-collectie’. Daarvoor kan het MoMu putten uit een archief van meer dan 35.000 kledingstukken. De expo is thematisch opgevat en werkt met uitstalramen. Naast thema’s als ‘vakmanschap’ of ‘de zwarte cape’, is er ook veel aandacht voor surrealisme, een eigenschap die volgens curator Elisa De Wyngaert erg aanwezig is in Belgische mode. Het is een van de kenmerken die ze ook terug ziet komen in de collecties van internationale studenten aan de Antwerpse Academie, vertelt ze terwijl ze de Belgische modepers tussen de vitrines leidt. De thema-etalage toont de deconstructie van het klassieke overhemd door Belgische designers zoals Martin Margiela en A.F. Vandevorst.

De collectiepresentatie wisselt regelmatig om een zo groot mogelijk deel van de MoMu-collectie te tonen, van de jongste creaties tot historische kledij, textiel en accessoires. Er hoort ook een korte introductievideo bij over ‘Belgische mode’, vanaf de opkomst van de Antwerpse Zes in de jaren 80.

Thema-expo E/MOTION. Mode in transitie

Op de eerste verdieping start zaterdag de tijdelijk tentoonstelling ‘E/MOTION. Mode in transitie’. Die focust op de wisselwerking tussen mode en maatschappij. Thema’s die worden aangekaart zijn onder meer terrorisme, de invloed van het internet, minimalisme maar ook ‘vanitas’, de angst voor mortaliteit. Curator Elisa De Wyngaert: “E/MOTION toont hoe mode uitdrukking kan geven aan emoties die leven in de samenleving. We belichten de sociale, politieke en psychologische omwentelingen van de voorbije drie decennia en de impact die ze hadden op mode. Mode staat niet los van de wereld, maar is verbonden met alles wat we doen. We laten ook zien dat ontwerpers bepaalde gebeurtenissen bijna voorspelden. Zo waren er in de modecollecties vlak voor 9/11 al verwijzingen naar terrorisme”. Ze toont de silhouetten uit Raf Simons AW2001 ‘Riot! Riot! Riot!’- en Walter Van Beirendoncks ‘Aesthetic Terrorists’- collectie voor lente-zomer 2002.

Silhouetten en video’s werden aangevuld met live performance. Kaat Debo: “Door corona is het digitale in een stroomversnelling geraakt. Maar iedereen miste duidelijk het fysieke contact. Daarom wilden we ook echte performances opvoeren. We werken daarvoor samen met Opera Ballet Vlaanderen, regisseur Benjamin Abel Meirhaeghe en scenograaf Jan Versweyveld.” Ook staat er een levend model tentoongesteld in een vitrinekast: “We tonen mode op paspoppen die in weinig overeenkomen met echte mensen, die de mode dragen”, vertelt De Wyngaert. “Daarnaast kijken we naar en oordelen we continu over hoe anderen eruit zien. Daar moet dit levende model de bezoeker over doen nadenken.”

Meer dan alleen een exporuimte

Op 25 september opent er nog een derde modetentoonstelling, P.LACE.S. Die gaat dieper in op de rol van Antwerpen in de creatie en distributie van kant. “Antwerpen was er erg bedreven in maar gaf nooit haar naam aan een bepaalde soort kant. Daardoor geraakte het wat in de vergeethoek van de modegeschiedenis”, duidt Debo. De expo loopt verspreid over het MoMu en vier ‘places’ met een historische band met kant, zoals Museum Plantin-Moretus en het Snijders&Rockoxhuis.

“We willen de grenzen opzoeken van wat ‘mode’ betekent en verder kijken dan de verhalen uit de modegeschiedenis”

Maar het MoMu is natuurlijk veel meer dan alleen een exporuimte. Er kwam bijvoorbeeld een auditorium bij voor lezingen, conferenties en Q&A’s. De depots en restauratieateliers kregen eveneens een flinke opknapbeurt, zodat alles onder de best mogelijke omstandigheden bewaard kan worden. In de MoMu-bibliotheek kon de bezoeker al terecht voor boeken en tijdschriften. Deze werden aangevuld met de studiecollectie van het museum, al dan niet historische stukken en materialen om te bestuderen en zelfs aan te raken. Kaat Debo: “Als je als vijftienjarige altijd al wilde weten hoe een achttiende-eeuws korset er van binnen uitziet, dan kan dat nu gewoon door een afspraak te maken”. Het museum bouwde een stevig educatief programma uit voor scholen maar ook bijvoorbeeld mensen met dementie of nieuwkomers die nog Nederlands moeten leren. De diversiteit aan bezoekers komt ook terug in de nieuwe digitale tours die je kan activeren via QR-codes in het gebouw.

“Met dit brede programma hoopt MoMu maatschappelijke dialogen te stimuleren tussen verschillende gemeenschappen”, duidt Debo. “We willen de grenzen opzoeken van wat ‘mode’ betekent en verder kijken dan de verhalen uit de modegeschiedenis. Een modemuseum moet een plek zijn waar breed en grondig over mode kan worden nagedacht”, licht ze het beleid van het vernieuwde MoMu toe, “We vinden het erg belangrijk om met het museum ook naar buiten te treden en zichtbaar te maken in de stad”.

Mode 2.021 Antwerpen: ook meer dan een museumopening

De campagne voor de heropening gaat onder de naam ‘Mode 2.021 Antwerpen – Mode/Bewust’. “De term ‘Mode/Bewust’ heeft meerder lagen”, geeft de MoMu-directeur nog mee. “Naast het al dan niet modebewust zijn, verwijst het eveneens naar duurzaamheid en ‘bewust’ met mode omgaan, - van het klimaat tot de snel veranderende, digitaliserende mode-industrie.” De ‘2.0’ in Mode 2.021 staat symbool voor de reset binnen de mode die werd versneld door de crisisperiode vanaf 2020.

“‘Mode/Bewust’ verwijst ook naar duurzaamheid en ‘bewust’ met mode omgaan, - van het klimaat tot de digitaliserende mode-industrie”

Ook het openingsprogramma houdt meer in dan alleen de heropening van het museumgebouw. Naast expo’s zijn er ook openluchtprojecten, workshops, stadswandelingen en activiteiten voor elke doelgroep. MoMu werkt hiervoor samen met de stad Antwerpen,Toerisme Vlaanderen, de Modeafdeling van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen, Flanders DC for Fashion en De Antwerp Management School. “We hebben ook een project in de Antwerpse kathedraal met Natan. Edouard Vermeulen ontwierp een gewaad van smaragdgroene Shantung zijde voor het Mariabeeld. Samen met de Modeacademie, onder leiding van Walter Van Beirendonck, is er het project Fashion Balls. De kleurrijke ballen staan verspreid in het Antwerpse straatbeeld. Als je erin gaat staan, lijkt alsof je een grote rok aan hebt”, vult Debo aan, “Zo kan je een foto maken met Antwerpen als achtergrond”. Bij de Fashion Balls hoort een video performance video met tien creaties van de modestudenten, te bekijken via een QR-code. Het modefeest duurt nog tot eind januari. Zo volgt er in november, onder impuls van Flanders DC, ook nog een serie van 20 collabs tussen moderetailers en Belgische designers. Samen met het MoMu organiseren ze ook opnieuw Fashion Talks, eind november. Het volledige openingsprogramma is te vinden op de website van het MoMu.