Zalando op de vingers getikt door EU toezichthouder: zijn misleidende duurzaamheidsclaims binnenkort verleden tijd?

1. Komt er binnenkort een einde aan vage en ononderbouwde duurzaamheidsclaims nu meer en meer kledingbedrijven op de vingers worden getikt voor het groener voordoen dan ze zijn?

Bussé: “Helaas is dat einde nog niet direct in zicht, maar het strenger afdwingen van de bestaande regels over misleidende informatie is alvast een stap in de juiste richting. Het feit dat grote ondernemingen door zowel nationale als Europese instanties (de Europese Commissie en de het zogeheten “Consumer Protection Network”) op de vinger worden getikt, geeft aan dat consumentenautoriteiten dit onderwerp steeds ernstiger opvolgen.”

“Meer handhaving betekent ook een steeds duidelijkere interpretatie van wat wel en wat niet door de beugel kan. Hoe meer precedenten zich voordoen op de markt, hoe minder vage en ononderbouwde duurzaamheidsclaims zullen worden geponeerd. Ook de nieuwe regelgeving zal daarin een grote rol spelen.”

“Toch is het een illusie te denken dat er snel een einde komt aan greenwashing. Sommige bedrijven beschikken niet over de kennis of middelen om het volledige productieproces te controleren. Vaak nemen zij dan eenvoudigweg de informatie aan die zij van hun leveranciers ontvangen. Daarnaast evolueert ook de wetenschap nog elke dag waardoor we steeds meer inzicht krijgen over de impact van bepaalde producten en productieprocessen.”

2. Hoe zit het met de aanstaande wet- en regelgeving om greenwashing verder aan banden te leggen?

“Er zijn momenteel twee belangrijke Europese richtlijnen in de maak. Enerzijds is er de Richtlijn 2022/0092 die Europese consumenten betere informatie en een betere bescherming tegen oneerlijke praktijken garandeert zodat zij geïnformeerde transactiebeslissingen te nemen om duurzame consumptie te bevorderen. Hiervan werd de finale tekst op 20 februari aangenomen door de Raad na een eerste lezing van het Europees Parlement. Na ondertekening hebben de Europese lidstaten twee jaar de tijd deze om te zetten in (hun) nationaal recht.”

“Anderzijds is er de zogeheten “Green Claims” Richtlijn 2023/0085 over het onderbouwen, valideren en communiceren van duurzaamheidsclaims. De tekst van dit voorstel moet nog finaal door het Europees Parlement worden goedgekeurd in een plenaire vergadering, die waarschijnlijk in maart zal plaatsvinden. Het voorstel bevat regels over hoe bedrijven hun milieubeweringen kunnen valideren en strengere sancties voor bedrijven die de regels overtreden. Het voorstel moet nu nog worden goedgekeurd door het Europees Parlement tijdens een plenaire vergadering, die waarschijnlijk op 11 maart zal plaatsvinden. Vervolgens moet ook deze Richtlijn nog worden ondertekend en omgezet in nationaal recht. Ook hier is een termijn van twee jaar voorzien.”

“Daarnaast zijn er nog een aantal andere relevante instrumenten, zoals de Ecodesign Verordening (2022/0095) die eveneens de laatste stappen doorloopt om te worden aangenomen in de loop van dit jaar. Ook de goedkeuring van het voorstel met betrekking tot het recht op herstel of reparatie (2023/0083) wordt nog dit jaar verwacht.”

Tekst gaat verder onder het beeld

3. Hoe kunnen modebedrijven zich het beste voorbereiden op toekomstige wetgeving en richtlijnen?

“De beste voorbereiding op dit ogenblik is het verzamelen van informatie over gebruikte stoffen en productieprocessen. Modebedrijven worden verwacht alle duurzaamheidsclaims in de toekomst op nauwkeurige wijze te kunnen onderbouwen. Het spreekt voor zich dat hiervoor objectieve en geverifieerde informatie noodzakelijk is en het is nooit te vroeg om deze te verzamelen.”

“Daarnaast spreekt het voor zich dat modebedrijven zich er ook nu al best van weerhouden om misleidende of vage informatie te verspreiden of niet-gesubstantieerde duurzaamheidsclaims te communiceren.”

“Mijn devies is nu al marketing-, content- en designteams te onderrichten in de do’s en don’ts op vlak van duurzaamheid. Met een duidelijk kader en een duurzame en toekomstgerichte visie die gedragen wordt door je bedrijf kom je al een heel eind.”

4. Hoe en waar je als consument nu op kunt letten? (Kan je groene claims van grote winkelketens en webgiganten überhaupt vertrouwen)?

“Consumenten kunnen ook nu al hun steentje bijdragen aan de groene transitie.”

“Wanneer je als consument een duurzaamheidsclaim tegenkomt, neem dan even de tijd om deze wat verder te onderzoeken. Vertrouw niet alleen op de claims die op verpakkingen of in advertenties worden gemaakt, zeker niet wanneer deze bijzonder vaag zijn, zoals ‘milieuvriendelijk’ of ‘eco-conscious’ zonder verdere specificatie. Ga op zoek naar onafhankelijke bronnen, concrete bewijzen of cijfers achter de claim, of naar keurmerken die de duurzaamheid van een product certificeren.”

“Als je niet direct bijkomende bronnen vindt, vraag het bedrijf dan naar bewijs die de duurzaamheidsclaims ondersteunt. In principe moeten modebedrijven in staat zijn transparantie te bieden over hoe ze hun claims hebben geverifieerd en welke criteria ze hebben gebruikt.”

“Vergelijk berichten van verschillende merken en producten. Ook dat kan bijkomend inzicht opleveren. Kijk naar de herkomst van materialen, gebruikte productieprocessen, de kwaliteit en de levensduur van het product om een inschatting van de duurzaamheidsclaim te maken. Daarbij kan je de voorkeur geven aan bedrijven die transparant zijn over hun duurzaamheidsinspanningen.

“Tot slot, als je wordt geconfronteerd met misleidende informatie, kan je altijd contact opnemen met de nationale consumentenautoriteit om dergelijke greenwashing praktijken aan de kaak te stellen.”

Dit interview is schriftelijk afgenomen.