Wat als we langer van onze lievelings kledingstukken kunnen genieten?

bezig met laden...

Achtergrond

Mended Credits: Mended

Achtergrond: EU-recht op reparatie komt eraan [zoom in op de modebranche]

Reparatie staat steeds meer in de belangstelling - ook in de modesector

“Kijk, ik zit natuurlijk in de repair bubble, maar ik durf wel te stellen dat het reparatiedomein groeit,” begint Sieds Wijnja, oprichter van het reparatieplatform Jafix.com dat DIY-handleidingen voor de consument en bedrijven als textieldiscounter Zeeman en buitenwinkel Bever ontwikkelt.

“Teken aan de wand is bijvoorbeeld dat het aantal repaircafés groeit en dat tech-giganten zoals Apple en Samsung reparatiesets voor telefoons en televisies aanbieden. Al is bij dat laatste wel wat greenwashing in het spel,” voegt hij daar glimlachend aan toe.

“Reparatie is niet langer voorbehouden aan de originals zoals Patagonia en merken zoals Jack Wolfskin, Arc'teryx, Mammut uit het het outdoorsegment, voor wie reparatie past bij hun (zogenoemde high performance, red.) producten en klantengroep,” zegt Agnes Weber, mede-oprichter van Mended, een platform voor het vermaken en repareren van kleding.

“Herstellen is geadopteerd door merken die zich in een heel ander klantsegment begeven. Denimmerk Nudie Jeans bijvoorbeeld heeft reparatie integraal onderdeel gemaakt van het bedrijfsmodel. Dat succesverhaal heeft de deuren voor andere kledingmerken zoals Asket, Ganni, Nanushka, Net-a-Porter/Mr. Porter, Cos en Kuyichi geopend.”

Dat er steeds meer aandacht voor reparatie is (gekomen), komt volgens Wijnja en Weber door nog twee dingen: groeiende vraag van de consument en toenemende regelgeving.

Groeiende vraag van de consument

“Consumenten worden gedreven door hun portemonnee, maar duurzaamheid is top of mind” vertelt Wijnja. Hij ziet dat een grote groep bereid is meer te betalen voor kwalitatieve ‘ofwel betere’ spullen.

Dat blijkt ook uit een grootschalig consumentenonderzoek van Euromonitor International. “In tegenstelling tot vroeger, toen duurzaam consumentengedrag belemmerd werd door de hogere kosten van producten, kiezen consumenten nu vaker voor het kopen van duurzamere en veelzijdigere items en overwegen ze huren of repareren boven het kopen van nieuwe items,” zo meldt het marktonderzoeksbureau. Dat komt omdat de budgetten krapper worden door oa. inflatie en stijgende kosten voor levensonderhoud. “Consumenten zien steeds meer waarde in artikelen die lang meegaan en kunnen worden gerepareerd,” vertelt Marguerite LeRolland, Industry Manager Footwear & Apparel bij Euromonitor. “Daarom zetten merken steeds meer op duurzaamheid en reparatie in.”

Klantenservices krijgen ook steeds vaker vragen over garantie, reparaties en de algemene prestaties van het product, zo vertelt Weber die dagelijks met deze bedrijfsafdelingen spreekt. “En deze vragen komen niet meer alleen van duurzaamheids-klanten.”

Toenemende regelgeving

“Modebedrijven ervaren daarnaast toenemende druk van overheden en beleidsmakers om hun bedrijfsvoering te veranderen,” zegt Euromonitor. Er staat veel nieuwe wetgeving omtrent duurzaamheid op stapel, in de EU gaat het om een heel regelgevend kader (de zogeheten Green Deal). “Zo komt er een hardere aanpak van greenwashing, een sterke stimulans van meer traceerbaarheid door de invoering van digitale productpaspoorten, een verplichte duurzaamheidsrapportage voor bedrijven (CSRD) en een richtlijn die organisaties dwingt misstanden op het gebied van milieu en mens in de toeleveringsketen aan te pakken (CSDDD),” somt LeRolland op.

Ook worden voor alle EU landen regels ontwikkeld die fabrikanten verantwoordelijk maakt voor het inzamelen, hergebruiken en recyclen van producten die ze op de markt brengen, wanneer ze afval zijn geworden, belicht Wijnja. In Nederland is de zogenoemde Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid voor textiel (kortweg UPV) al van kracht.

“Kledingbedrijven weten dat het traditionele businessmodel, uitsluitend gestoeld op het pushen van nieuwe kleding naar de consument, zijn beste tijd heeft gehad,” meldt Weber. “Vroeger dachten de meeste modebedrijven, zo spullen over de toonbank, mijn taak is volbracht en nu ga ik verder met het produceren van meer goederen. Bovendien werden sommige producten zo gemaakt dat ze na een tijdje stuk gaan, zodat er weer nieuwe kleding kon worden verkocht.” Volgens haar is het besef van verantwoordelijkheid voor producten ná verkoop nu zeer sterk aanwezig bij modebedrijven. “De ‘hoe’ [die verantwoordelijkheid te nemen], zijn zij nu aan het uitwerken,” aldus Weber.

Wijnja merkt op dat bedrijven voorheen meer gefocust waren op recycling als het gaat om duurzaamheidsinspanningen. “Nu stijgt repareren op de R-ladder,” aldus de Jafix.com oprichter.

De verwachting is dat de aandacht voor repareren verder zal toenemen, want in de EU is een Right to Repair richtlijn in de maak.

Het artikel gaat verder onder de foto’s

Beeldmateriaal van de Jafix.com Zeeman tutorial 'Gaatje in breisel repareren met een gehaakte applicatie' bestaande uit vijf stappen. Hier zie je het hoofdbeeld. Credits: Jafix.com

Beeldmateriaal Jafix.com Zeeman tutorial 'Gaatje in breisel repareren met een gehaakte applicatie' bestaande uit vijf stappen. Hier zie je de benodigdheden. Credits: Jafix.com

2. Recht op reparatie en een blik op de toekomst

Het Right to Repair voorstel dat er nu ligt geeft consumenten straks het recht op reparatie als herstellen van een product goedkoper is dan vervanging. Vooralsnog gaat de verplichting gelden voor elektrische apparaten zoals vaatwassers, wasmachines, drogers, koelkasten en mobiele telefoons. Mode- en textielproducten vallen niet onder de richtlijn.

Wel bestaat de mogelijkheid dat reparatie in de toekomst wordt geïntegreerd in de Eco-Design Regulation, nog weer een andere aanstaande richtlijn van de overheid die eisen aan het ontwerp van producten gaat stellen. Dit zou betekenen dat er in de toekomst reparabiliteitseisen kunnen worden gesteld aan nieuwe kleding- en textielproducten,” zo legt het Brusselse advocatenkantoor Edson Legal uit.

Weber: “Idealiter wil je dat traditioneel georganiseerde modebedrijven een 180 graden omslag maken en het begint met duurzaamheid in de schets- en ontwerpfase.” Het zou handig zijn als fabrikanten al in de ontwikkelingsfase zouden nadenken over het feit dat het product in een later stadium kan worden gerepareerd of gerecycled, zoals onderzoek van TU Delft ook uitwees, stelt Wijnja. Dit ontwerpprincipe heet ‘design for disassembly’. “Maar dit zal voor de kledingbranche niet zo makkelijk te implementeren zijn, want hoe kan je onderdelen van een trui vervangen?,” peinst hij hardop. Kwaliteit verbeteren ligt dan eerder voor de hand,” aldus de Jafix.com-oprichter.

Ook is zo’n volledige omslag waar Weber het over had, voor traditioneel opererende modebedrijven natuurlijk niet altijd even haalbaar, zegt ze. “Het is daarom goed dat kledingmerken ergens beginnen, zoals bijvoorbeeld met het aanbieden of faciliteren van reparatie,” aldus de Mended mede-oprichter.

Want het grootste voordeel van herstelwerk, zo benadrukken de twee, is dat we - consumenten zoals jij en ik - daardoor langer met onze kleding kunnen doen.

3. ‘A better way to keep clothes in play’

“Voor een duurzamere toekomst en circulaire economie moeten we minder spullen maken en kopen,” legt Wijnja uit. Maar dat hele consuminderen, is niet zo eenvoudig, vindt hij. “Als ik toffe kleding in de rekken zie hangen, kom ik ook verleiding iets aan te schaffen.”

“Ik denk dat de oplossing veel meer ligt in het verlengen van de levensduur van producten die we al bezitten, door middel van onderhoud. Reparatie is daarbij een heel belangrijk instrument,” vervolgt Wijnja. “En dat is eigenlijk precies de boodschap van mijn platform [Jafix.com].”

Mended deelt dezelfde opvatting. De slogan van het bedrijf is ‘A better way to keep clothes in play’. “Wij staan achter het spreekwoord dat je meer vliegen vangt met honing/stroop dan met azijn,” licht Weber toe. Het oproepen tot stoppen met kopen is weinig effectief, meent ze, tenzij er regelgeving komt, zoals de Franse ban op bepaalde fast fashion marketingpraktijken.

“Een positieve benadering die liefde voor bestaande items bevordert en het gebruik maximaliseert, zou indirect de impuls om meer te kopen kunnen verminderen,” vervolgt Weber. “Want, je mooie jurk of lievelingsspijkerbroek langer kunnen dragen, voorkomt misschien wel een paar impulsaankopen.”

De kracht van een nieuwe benadering voor reparatie

Weber denkt dat de gouden sleutel als het gaat om [het verder verbeteren van] het sentiment rond reparatie een nieuw narratief is. Bijna altijd wordt gesproken of geschreven over ‘ouderwets repareren’. “We moeten afstappen van het stoffige imago en nieuwe, boeiende gespreksstof creëren,” vindt Weber.

Mended zet daarom in op het creëren van een ervaring als het gaat om vermaken en herstellen. “Winkelen is een beleving, maar een kledingstuk repareren is dat niet,” zegt Weber. “Bovendien is het altijd nog maar de gok of de kleermaker bij jou op de hoek het ook mooi kan herstellen.” Mended biedt de garantie van een hoogwaardige reparatie (‘door samen te werken met de beste lokale kleermakers door heel Nederland’). Ook levert het herstelde kledingstukken ‘met een strik erom’ af om het openmaak-effect van webshop pakketjes te evenaren.

Het artikel gaat verder onder de foto’s

Mended oprichters Agnes Weber en Daan Maasson Credits: Mended

Beeld: Mended. Credits: Mended

4. Reparatie is nog niet structureel door organisaties geïmplementeerd of volledig door de consument omarmd. Wat is nog meer nodig voor verdere schaalvergroting van reparaties?

Voor een verdere opwaartse beweging zijn er nog een paar uitdagingen, waaronder de consumentenperceptie ten aanzien van prijs, zo beamen Jafix.com en Mended.

Kosten versus de baten

“Consumenten zijn gewend aan de lage prijzen van fast fashion en verwachten daarom dat reparaties, zoals het vervangen van een rits of aanzetten van een knoop, niet veel mogen kosten,” zegt Weber. “Maar wat we hen moeten uitleggen is dat elke reparatie uniek is en het handwerk vereist."

De medeoprichter van Mended denkt dat er voor bedrijven een taak ligt de consument ‘een beetje op te voeden’ als het gaat om prijs. “In veel industrieën is het normaal dat klanten betalen voor (een deel van) de dienst, want er is waardering voor de service en het vakmanschap. Een autogarage bijvoorbeeld repareert krassen in de lak ook niet gratis buiten de garantietermijn.”

Een kledingstuk moet overigens wel voldoende financiële waarde hebben om reparatie te rechtvaardigen, merkt Weber op. “Denk aan producten uit middelhoge prijsklasse van degelijke kwaliteit.” Heel goedkope kleding repareren is doorgaans niet praktisch of wenselijk, denkt ze, ‘of er moet voor de consument natuurlijk emotionele waarde zijn’.

Het business- en verdienmodel voor bedrijven is daarnaast ook een aandachtspunt. Weber: “Modemerken en -winkels vragen ons meestal eerst naar de verdiensten van herstelwerk.”

“Allereerst kan reparatie gewoon een extra manier zijn voor bedrijven om omzet te genereren,” zet Wijna uiteen. Bever bijvoorbeeld, verwijst in zijn reparatiehandleidingen naar onderdelen die het bedrijf zelf verkoopt. Hetzelfde geldt voor Zeeman: bij de textieldiscounter zijn benodigde naaigerei, breigaren en elastiek verkrijgbaar waaraan het verdient. “Maar het klopt wel dat de investeringen doorgaans hoger zijn dan de opbrengsten,” zegt hij eerlijk. Ook zijn bedrijf maakt nog geen winst.

“Ik denk dat iedereen op dit moment op zoek is naar rendabele businessmodellen voor reparatie,” vervolgt Wijnja. Volgens de Jafix-oprichter is customer loyalty een mogelijk antwoord voor ondernemingen. “Op het moment dat jij als bedrijf die klant niet loslaat en hem helpt als een product stuk gaat, door het of zelf te repareren of herstelwerkzaamheden te faciliteren, leidt dat tot een hogere klantloyaliteit. Die klant is daardoor tevredener en dan heb je een grotere kans dat ze terugkomen,” denkt hij.

“Die businessmodellen hebben we wel nodig hebben als het gaat over het bevorderen van de circulaire economie,” benadrukt Wijnja. “We moeten aan reparatie durven verdienen. Daarom ben ik ambitieus. Op het moment dat de opbrengsten groter zijn dan de investeringen, is de kans veel groter dat opknappen gaat vliegen.”

Voor bedrijven is er bij Mended trouwens nog een concrete return of investment. “Kleermakers beschikken over een zee aan informatie over de daadwerkelijke prestaties van producten en hun zwakke punten,” vertelt Weber. Denk bijvoorbeeld aan een broeknaad of een voering die altijd op een bepaald punt stuk gaat. De bij het platform aangesloten bedrijven krijgen toegang tot deze informatie. “Met deze kennis kunnen merken verbeteringen doorvoeren in de designfase waardoor er betere producten op de markt komen.”

Reparatie in het buitenland

In Zweden wordt een verlaagd BTW-tarief gehanteerd voor reparatiediensten en in Frankrijk wordt een deel van reparatiekosten voor consumenten vergoed. Wijnja gelooft dat lagere tarieven ook in Nederland voor grotere aanwas kunnen zorgen.

De artikeltekst gaat verder onder het kader

In gratis herstelwerkzaamheden zien zowel Jafix.com als Mended niets. “Als je reparaties gratis maakt voor de consument, zou je de incentive weghalen bij producenten om kleding van degelijke kwaliteit te maken,” onderstreept Wijnja. “Die denken, mijn problemen worden toch wel opgelost, doordat het kosteloos kan worden gerepareerd.”

Bovendien bestaat het risico dat gratis wordt geïnterpreteerd als ‘waardeloos’. “Sommige mensen zien reparatie al als een degradatie van het item en door het kosteloos aan te bieden, versterk je die opvatting nog meer,” legt Weber uit. “Wij willen met herstelwerk juist waarde toevoegen. Er was eens een klant die nog volledig intact kledingstuk opstuurde om het item te 'upgraden' door middel van reparatie en dat is precies de valeur die wij willen creëren.”

Bronnen:
- Interview Sieds Wijnja, oprichter van het reparatieplatform Jafix.com, op 13 maart 2024
- Interview Agnes Weber, mede-oprichter van Mended, een platform voor het repareren en vermaken van kleding, op 18 maart 2024
- Input marktonderzoeksbureau Euromonitor International van 19 maart 2024 en het Euromonitor ‘International Voice of the Consumer: Lifestyle Survey 2023’ onder bijna 41.000 mensen.
- Input van Simone Preuss, duurzaamheids journalist van FashionUnited, van 8 maart 2024
- Gastbijdrage over de Right to Repair van het Brusselse advocatenkantoor Edson Legal voor FashionUnited, van 21maart 2024
- Delen van deze artikeltekst zijn geschreven met behulp van een kunstmatige intelligentie (AI) tool en daarna geredigeerd.