Zwarte Alpacawol: de 'Dom Pérignon' van natuurlijke vezels

"Zwarte alpacawol is wat ons betreft de Dom Pérignon van de natuurlijke vezels; prachtig, opwindend en spraakmakend. Dat iedereen het erover heeft ligt voor de hand, want de kleur zwart intrigeert,” zegt Satoru Inoue, een van de broers achter social design studio The Inoue Brothers. Design en fashion maken onderdeel uit van een dynamische sector waarin de aandacht normaalgesproken naar de nieuwste collecties uitgaat. De broers creëren daarentegen capsulecollecties, die ontstaan vanuit hun passie om de beste wollen kleding en accessoires op de meest verantwoorde manier te produceren. Hun meest recente project bracht de Inoue Brothers naar de Andes in Peru, waar ze een partnerschap zijn aangegaan met de onderzoeksfaciliteit Pacomarca Alpaca in een zoektocht naar de allerbeste alpacavezel. Hun passie voor alpaca- en vicuñawol bestaat echter al veel langer en stond aan de basis van hun ontwerpstudio.

Alpacawol: de luxe maar onbekende vezel

De twee Japanse broers Satoru en Kiyoshi Inoue zijn geboren en getogen in Kopenhagen, Denemarken, en startten in 2004 hun ontwerpstudio na een bezoek aan alpacaherders in Bolivia. Het was een reis die Satoru's perspectief op de wereld voorgoed zou veranderen. "Tijdens de reis vertelde onze gids dat we op weg waren naar het armste land in Zuid-Amerika en op bezoek zouden gaan bij de allerarmste mensen daar, de alpacaherders," herinnert Satoru zich. Satoru’s eerste instinct was om te kijken wat hij hier aan liefdadigheid kon brengen, maar nadat hij hen had ontmoet en hun manier van leven had gezien veranderde zijn gezichtspunt al snel. "Ik was diep onder de indruk van hoe sterk en geaard ze zijn en hoe ze met hun wortels en erfgoed zijn verbonden. Deze alpacaherders leven al eeuwenlang op symbiotische wijze samen met de natuur en hun dieren, de alpaca's." Wat Satoru en zijn broer nog meer verbaasde was hoe het mogelijk was dat de herders met zo'n uniek, luxueus en kostbaar materiaal als alpacawol konden werken en desondanks toch geen duurzaam inkomen bleken te hebben.

Alpaca's zijn al meer dan 5000 jaar gedomesticeerd in Peru, Bolivia en Chili. Het leven hoog in de bergen op grasachtig terrein, gecombineerd met het dieet van deze planteneters en de omliggende omgeving, levert uitzonderlijk fijne en veelzijdige wol op. Warme, zachte en hypoallergene alpacawol fungeert ook als natuurlijke isolatie. "Het is een natuurlijk materiaal en daarvoor geldt: hoe meer je het gebruikt en draagt, hoe beter het wordt - net als bij schapenwol. Het is antibacterieel, neemt geen nare luchtjes op en heeft zelfreinigende eigenschappen." Geen wonder dus dat de inheemse bevolking van Zuid-Amerika al eeuwenlang alpacavezels tot stoffen weeft. Na de lancering van hun eerste collectie alpacabreiwerk in 2008 waren de Inoue Brothers meer dan geïnteresseerd in het produceren van meerdere collecties, maar eerst wilden ze de kwaliteit van de op de markt verkrijgbare vezels helpen verbeteren. "We wilden de tussenlaag verwijderen en een bedrijfsmodel opzetten dat gebaseerd is op directe handel, zodat we er zeker van konden zijn dat de herders niet werden uitgebuit."

Het veiligstellen van de productie van alpacawol in de Andes

Ze handelden rechtstreeks met het bedrijf Incalpaca en hielpen bij de opzet van programma’s om herders de beste kudde- en scheerpraktijken bij te brengen, en zo de algemene kwaliteit van de geproduceerde alpacawol verder te verbeteren. Toen de broers enkele jaren later weer naar Zuid-Amerika reisden, waren ze extreem verrast door de enorm hoge kwaliteit van de alpacavezels in Peru. De CEO van Incalpaca stelde voor om een bezoekje te brengen aan een van Incalpaca’s partners, die bovendien oprichter is van de onderzoeksfaciliteit Pacomarca Alpaca in Peru. Klimaatverandering en toerisme, de vraag naar goedkopere vezels en een gebrek aan goed onderwijs zorgden een aantal jaren geleden voor vermindering van de kwaliteit van de alpacavezels uit de regio. De onderzoeksfaciliteit heeft echter hard gewerkt aan het doorvoeren van positieve veranderingen en het verbeteren van de kwaliteit van de vezel.

Pacomarca Alpaca richt zich op het fokken van stamboom-alpaca’s met behulp van geavanceerde technologie en op het verbeteren van de kennis van de herders in de diverse gemeenschappen, zoals het aanleren van scheertechnieken en procedures voor het sorteren van vezels. Na een bezoek aan de organisatie wisten de broers dat ze hun levenslange partner hadden gevonden. "We prijzen ons gelukkig dat we Alonso Burgos en het team van Pacomarca hebben ontmoet," zegt Satoru, die Burgos zijn 'sensei' noemt. "We weten dat het meestal erg lang duurt om in bepaalde sectoren veranderingen teweeg te brengen, maar hopen dat we door met deze groep samen te werken de industrie op positieve wijze kunnen beïnvloeden." Satoru en zijn broer zijn echte ‘mode-activisten’, die fashion en hun bedrijf in willen zetten als middelen voor duurzame verandering. Door de kwaliteit van de ruwe alpacavezels te verbeteren proberen ze een bijdrage te leveren aan de bewustwording van dit product binnen de markt van fijne vezels. Tegelijkertijd kan hierdoor de levensstandaard van de herdersgemeenschappen worden verhoogd door het creëren van economische stabiliteit, zonder daarbij hun tradities en levenswijzen te verstoren.

Het belang van goede kuddeverzorging

De broers hebben veel geleerd van hun recente partnerschap en de capsulecollectie. Een van de belangrijkste thema’s is dat er goed voor de dieren moet worden gezorgd om de beste kwaliteit van de alpacavezels te kunnen garanderen. "Als de dieren gestrest zijn neemt de kwaliteit van de vezels af. Stress manifesteert zich fysiek en beïnvloedt de haarproductie van de dieren." Wanneer een alpaca gestrest is produceert het een dunnere vacht, met meer witte en beschermingsharen: het type haren dat het garen jeukerig maakt. Omdat alpaca's kuddedieren zijn die voornamelijk gras eten moeten ze zich vrij van weide naar weide kunnen bewegen. Tegelijkertijd moeten de herders zelf ook zowel fysiek als mentaal in goede conditie zijn. Indien zij stress ondervinden heeft dit ook negatieve gevolgen voor de dieren. "Hoe de alpaca's worden behandeld als ze worden geschoren en hoe hun wol en haren worden gesorteerd zijn ook belangrijke factoren," merkt Saturo op. "Als je een alpaca op een verkeerde manier scheert heeft dat invloed op het stressniveau van het dier, waardoor het haar ook minder van kwaliteit wordt. Het niveau van het verzamelde haar gaat zo omlaag en dat zorgt voor een verslechtering van het algemene kwaliteitsniveau van het haarmengsel."

De Inoue Brothers vragen alle merken of winkeliers die geïnteresseerd zijn in het werken met alpacavezels om rechtstreeks met herders te werken, in plaats van met een agentschap of een wederverkoper. Saturo waardeert de directe relatie die ze met Incalpaca en Parcomarca hebben opgebouwd. "Aangezien alpacawol in tegenstelling tot bijvoorbeeld kasjmier of angora in de modesector nog steeds een relatief onbekend materiaal is, is het belangrijk om niet in de valkuilen van deze industrie te lopen," waarschuwt hij. Hij is er zich ook van bewust dat een van de uitdagingen van het werken met alpacavezels eruit bestaat te zorgen dat consumenten bereid zijn een eerlijke prijs voor het product te betalen. De consument moet begrijpen waarom een trui of sjaal van alpacawol meer kost dan een van wol of synthetische vezels. "Je moet creatief zijn aan de designkant, het verhaal vertellen en voorkomen dat je vastloopt in een enkele categorie."

De Inoue Brothers en hun liefde voor zwarte alpacawol...

De Inoue Brothers hebben zelf deze valkuil omzeild door met zwarte alpacavezels te werken. Zwart en fashion; een combinatie die het altijd goed doet en nooit echt uit de mode raakt. Toen de broers voor het eerst over puur zwarte alpaca’s hoorden en een collectie met hun wol wilden maken, waren er naar schatting nog geen 100 zwarte alpaca's in Peru. "Dit was in 2015, toen een totale kudde van 4 miljoen alpaca's ongeveer 50 kilo zwarte alpacawol opbracht voor de productie van 200 kledingstukken." Dit jaar kon de studio 500 kilo zwarte alpacawol kopen dankzij selectief fokken, een toename van de vraag en beter drijven van een kudde. "Hoewel er nog steeds meer vraag is naar witte alpacawol omdat het gemakkelijker te verven is, gebruiken wij liever zuiver zwarte alpacawol, juist omdat het niet geverfd of behandeld hoeft te worden." Zwarte alpacawol is voor de Inoue Brothers een toonaangevend product geworden. Het is een vezel die ze nog jaren zullen blijven gebruiken. "Het heeft ons misschien meer gekost om te produceren, maar het was en is het meer dan waard."

Sinds 2014 promoot PROMPERÚ deze duurzame en milieuvriendelijke manier voor het produceren van alpacavezel via het merk Alpaca del Perú en hun vele partners. Ze werken samen met honderden Andesgemeenschappen.

In detail:

• Volgens het Ministerie van Landbouw en Irrigatie (Minagri) zijn er meer dan 3,6 miljoen alpaca's in heel Peru.
• De belangrijkste regio's waar de productie van alpacavezels is geconcentreerd zijn: Puno (39,6%), Cusco (14,7%), Arequipa (12,7%), Huancavelica (8,3%), Apurímac (5,9%), Ayacucho (2,8%) en Pasco (1,8%).
• In 2019 bedroeg de totale export van Peruaanse alpacavezels 57,48 miljoen dollar en bereikte 23 bestemmingen.