Zal H&M de belofte om leefbaar loon te betalen in 2018 nakomen?

Het is iets meer dan vier jaar geleden sinds H&M aankondigde en beloofde al hun textielwerkers in hun productieketen een ‘eerlijk, leefbaar loon’ te betalen tegen 2018 - maar zal het bedrijf dit doel behalen? Nu 2018 over een maand begint, sporen de Schone Kleren Campagne en alle internationale partners H&M aan om hun plan te delen hoe ze elke arbeider in hun productieketen een leefbaar loon kunnen bieden.

H&M’s belofte om alle 850,000 textielwerkers in hun productie een eerlijk en leefbaar loon te bieden, het bedrijf definieert dit loon als genoeg om alle behoefte van werknemers en hun familie te bevredigen en het biedt daarnaast een beschikbaar inkomen, werd verwelkomd als een keuze die de industrie zou veranderen. Veel textielarbeiders komen amper rond of verdienen het minimumloon, dat in de meeste ontwikkelingslanden maar een derde van de maandelijkse kosten dekt. De lonen van arbeiders in Cambodja, Myanmar, Bangladesh en India, het grootste gedeelte van de werknemers zijn vrouw, staan ver af van wat men een ‘leefbaar loon’ zu noemen - een salaris dat het voor werkers mogelijk maakt om een degelijk leven te hebben door huur, rekeningen, eten, toegang tot medische zorg, educatie en vervoer te kunnen betalen.

H&M: 'We geloven dat iedereen die werkt in de textiel industrie een salaris moet krijgen waar ze van kunnen leven - ongeacht van wie ze zijn en waar ze werken.’

De Zweedse retailer onthulde de strategie om alle textielarbeiders een leefbaar loon te betalen in 2018 op 25 November 2013. Het oorspronkelijke plan bestond uit het aanpakken van bepaalde sectors waaronder het inkoopteam van H&M, het handelen van leveranciers, rechten van de werknemers maar ook de verantwoordelijkheid van de lokale overheid. H&M verwerkte het nieuwe plan in hun Code of Conduct en begon pilots in twee van hun fabrieken (één in Cambodja en één in Bangladesh) die moesten helpen om plannen voor een eerlijk en leefbaar loon concreet te maken. Op dat moment gaf H&M aan de strategie uit te rollen in alle 750 kledingfabrieken waar items van de keten gemaakt worden. De uitrol moest in 2018 afgerond zijn. Niet lang na de belofte van H&M werd deze opnieuw geformuleerd naar het plaatsen van ‘mechanismes’ die moesten verzekeren dat op zijn minst 80 procent van alle werkers in de productieketen een eerlijk loon zouden ontvangen.

Sinds de start van het initiatief is H&M stil gebleven over de plannen, waardoor de vraag blijft hoe oprecht deze belofte echt was. Volgens de laatste update, uit mei 2017, werkt het bedrijf nog steeds aan het opzetten van een systeem. H&M benadrukt destijds dat het samen moet werken met talrijke partijen zoals overheden, leveranciers, merken en vakbonden. Een van de belangrijkste doelen is om te verzekeren dat werknemers vertegenwoordigd worden door vakbonden die gezamenlijk kunnen onderhandelen. Daarom biedt H&M trainingen voor samenwerkingen op de werkplaats, onderhandelvaardigheden, collectief onderhandelen en arbeidswetten. H&M wil dat alle textielarbeiders genoeg kennis hebben over lonen, werknemersvoordelen en hun rechten en dat elk loon de individuele vaardigheden, ervaring en prestatie van een werknemer in acht nemen.

Onwaarschijnlijk dat H&M 80 procent van hun textielarbeiders een leefbaar loon betaalt in 2018

Echter waren er, ten tijden van de update, nog maar 290 textielwerkers in Bangladesh Cambodja, China, India, Ethiopië en Myanmar aangesloten bij H&M’s dialogen op de werkplaats en de industrial relations programma’s, die het doel hebben om op democratische wijze vertegenwoordigers in 50 procent van alle fabrieken aan te stellen tegen de tijd dat het 2018 is. Beter nog, nog maar 236 fabrieken in Bangladesh, Cambodja, Indonesië, India, China, Turkije en Myanmar nemen deel aan H&M’s management systeem om de lonen te verbeteren, terwijl het doel is om dit systeem uit te rollen in 50 procent van alle fabrieken. Op dit moment zijn de gemiddelde lonen bij H&M’s fabrieken in Bangladesh, Myanmar, Cambodja en India slechts een fractie hoger dan de nationale minimumlonen, aldus de Schone Kleren Campagne. Dit suggereert dat H&M hoogstwaarschijnlijk het doel om op zijn minst 80 procent van alle textielwerkers van een eerlijk en leefbaar loon te voorzien in 2018 niet gaat halen, laat staan alle werknemers.

H&M houdt vol te streven naar goede werkomstandigheden voor alle werknemers van hun leveranciers, onder deze omstandigheden valt ook leefbaar loon. “Een belangrijke mijlpaal in onze Fair Living Wage Strategy is ons doel voor 2018 dat bij 50 procent van onze leveranciers vertegenwoordigers op democratische wijze gekozen zijn en dat het management systeem voor verbeterd loon is ingevoerd,” aldus Anna Gedda, hoofd van duurzaamheid bij H&M tegen FashionUnited UK in een statement. “Onze werkzaamheden verlopen volgens plan.” In het duurzaamheidsrapport van 2016 meldt H&M dat het bereiken van deze doelen ‘een ontzettend groot vermogen van samenwerking tussen partijen vereist’. Daarnaast meldt de keten dat oplossingen voor eerlijke en leefbare lonen alleen kunnen werken wanneer ze de juiste bedrijven op het juiste moment met elkaar verbonden hebben. “Bijvoorbeeld omdat we leveranciers delen met veel andere retailers (en textielwerkers hetzelfde loon ontvangen ongeacht voor welk merk zij werken), moeten we partnerschappen opbouwen met andere merken om duurzame veranderingen tot stand te brengen in de industrie.”

H&M benadrukt daarnaast dat het ook moet samenwerken met lokale overheden en andere partners om het vereiste wettelijke kader op te zetten om onderhandelingen over leefbare lonen tussen werknemers en werkgevers mogelijk te maken. Dit doet H&M door regelmatig zich sterk te maken voor een wettelijk vastgelegd loon in ‘landen met prioriteit’. Het nationale minimumloon in de textielindustrie wordt bepaald door de nationale overheid. Echter hebben de meeste overheden geen haast met het verhogen van de lonen door de angst orders te verliezen. Deze orders zijn een cruciaal onderdeel van de lokale economie. “Merken kunnen invloed hebben op deze lonen door de overheden te verzekeren dat het verhogen van de lonen er niet voor zal zorgen dat zij niet meer handelen met het land. Ze kunnen investeren in langetermijnrelaties met hun leveranciers en ze verzekeren dat ze nog steeds bestelling zullen plaatse wanneer de lonen omhoog gaan. Daarnaast kunnen ze hun verantwoordelijkheid direct nemen door extra directe betalingen te doen naast de kosten van hun bestelling zodat dit geld besteedt kan worden aan hogere lonen,” aldus Ineke Zeldenrust van Schone Kleren Campagne. “Als de belangrijkste speler van de Bangladese export heeft H&M aanzienlijke invloed op deze lonen.”

Clean Clothes Campaign: 'H&M heeft zeker de financiële mogelijkheden om de daad bij het woord te voegen’

Schone Kleren Campagne geeft aan dat het doel dat H&M zichzelf stelde in 2013 ambitieus was maar wel binnen bereik van een bedrijf dat zo groot, winstgevend en invloedrijk als H&M is. “H&M heeft sowieso de financiële benodigdheden om de daad bij het woord te voegen en ze hebben keer op keer gezegd dat ze een leider willen zijn bij deze problemen. We hebben nog eens gekeken naar de cijfers en als H&M het budget voor advertenties één jaar gebruikt voor het budget van lonen, dan kunnen ze al hun Cambodjaanse arbeiders voorzien van een leefbaar loon voor 6,5 jaar,” voegt Zeldenrust toe. H&M’s netto winst in 2016 was meer dan 2 miljard Amerikaanse dollar en gebaseerd op de berekeningen van de Schone Kleren Campagne kost het de retailer alleen 1,9 procent van hun netto winst om al hun textielwerkers in Cambodja de extra 78 dollars per maand te betalen voor een leefbaar loon.

H&M benadrukt dat het altijd hun visie was dat ‘alle textielwerkers kunnen leven van hun loon’. Het Zweedse bedrijf blijft intern werken aan de lonen zowel als in samenwerking met andere partijen zoals de International Labour Organization van de Verenigde Naties. H&M blijft het enige modebedrijf van dit formaat dat een dergelijke strategie voor leefbare lonen heeft geïmplementeerd - maar of de strategie goed genoeg is om verandering op de lange termijn teweeg te brengen voor de lonen van textielarbeiders, dat blijft de vraag.

Dit artikel werd eerder gepubliceerd op FashionUnited.uk. Vertaling en bewerking: Caitlyn Terra

Beeld: H&M