The Twins - een project op het grensvlak tussen fysieke en digitale mode

Tutia Schaad en Michael Sontag hebben hun krachten gebundeld. Voorheen bekend vanwege hun eigen labels en vakmanschap, betreden de twee modeontwerpers met hun nieuwe ondernemingen nu de wereld van de digitale mode en willen ze deze koppelen aan fysieke couture.

Michael Sontag richtte zijn gelijknamige label op in 2009, hetzelfde jaar dat Tutia Schaad met haar toenmalige partner Johanna Perret het merk Perret Schaad lanceerde. Negen jaar later beëindigden de twee hun samenwerking, maar het idee om zelf weer mode te maken liet Tutia Schaad niet los naast haar werk als professor.

Na vier jaar is ze terug met The Twins, waarvoor ze samen met Sontag niet alleen fysieke mode ontwerpt zoals voorheen, maar ook een digitale ‘tweeling’. Maar daar blijft het niet bij. In plaats van een modelabel spreekt ze van een interdisciplinair project, want mode staat centraal, maar het gaat uiteindelijk om meer.

In september toonde het duo zich voor het eerst op de Salon van Berlijn, een forum voor internationale kunst. In de eerste drie ontwerpen vormde stofresten uit eerdere collecties een interessant contrast met de hoogwaardige zijden stof en de couture technieken waarmee ze werden gemaakt. Schaad en Sontag leggen in een interview voor het eerst uit hoe ze precies werken met de zogenaamde digitale tweeling en de NFT's.

Hoe zijn jullie bij elkaar gekomen om The Twins te vormen?

Tutia Schaad: “Michael was mijn eerste 'modeliefde' - als je het zo kunt noemen - toen ik naar Berlijn kwam. We studeerden samen aan de Weißensee Kunstschool. We zaten in dezelfde klas en waren tegelijkertijd in Parijs toen we stage liepen bij Givenchy bij de prêt-à-porter afdeling. En we praten graag samen over mode. Zelfs toen we onze eigen labels hadden, wisselden we altijd ideeën uit over wat er in de mode gebeurde.”

Wanneer werd de vriendschap een concreet project?

Tutia Schaad: “Een jaar geleden hebben we elkaar ontmoet en besproken of we eindelijk iets samen wilden doen. Wat ons beiden altijd bij elkaar heeft gebracht is die onverbloemde liefde voor vakmanschap en traditionele couture - met andere woorden, kleding van echt hoogwaardige kwaliteit. Maar tegelijkertijd ook innovatie; we hebben allebei met 3D-printing gewerkt en zijn ook erg geïnteresseerd in technologie in de mode. Dat sterke contrast was ook iets wat mij stimuleerde om samen iets te doen.

De combinatie van couture vakmanschap en NFT's is op het eerste gezicht inderdaad een contrast. Met jullie labels stonden jullie beiden voorheen meer bekend om vakmanschap, hoe past dat nu bij NFT's?

Michael Sontag: “Dat was precies wat ons interesseerde, dat het iets anders en nieuws is. Het brengt nieuwe mogelijkheden met zich mee om mode te maken en ook om anders met het begrip mode om te gaan.”

Hoe precies?

Michael Sontag: “In de fysieke mode, die we allemaal kennen en dragen, hebben we de mogelijkheden al aardig uitgeput. Het is anders met digitale mode - het gaat niet alleen om NFT's - het gaat eerst om het maken van digitale mode en om wat je digitaal allemaal met mode kunt doen. Er is al veel mogelijk en er zal nog veel meer mogelijk zijn. Dat betekent dat er veel potentieel is om creatief te zijn - wat we in de eerste plaats zijn en wat ons verenigt.”

Wat heb je meegenomen van het eerste project van The Twins?

Michael Sontag: “Bij de ontwikkeling van de digitale tweeling realiseerden we ons dat veel van onze ideeën nog niet realiseerbaar zijn. Dat is ook een nieuwe ervaring voor ons. In de fysieke wereld is er eigenlijk voor alles een oplossing. Natuurlijk zijn sommige dingen ingewikkelder en andere eenvoudiger, maar we weten wat we moeten doen. Maar in de digitale wereld is dat vaak nog niet mogelijk omdat de technische mogelijkheden er nog niet zijn, en dat vinden we spannend omdat het nog onbekend terrein is - zelfs voor mensen die er al lang bij betrokken zijn. Er moet nog veel worden onderzocht en er kan nog pionierswerk worden verricht.”

Wat mis je nog in de digitale mode?

Michael Sontag: “We zien een kloof tussen technische innovatie en wat de mode tot nu toe is geweest. Dat is onze aanpak, en daar willen we aan werken om de twee met elkaar te verbinden. Digitale mode is erg 'techie' en het zijn ook mensen die vaak niet uit de modewereld komen die deze ontwikkelingen aansturen. Je merkt ook dat dat gevoel van high fashion of designermode ontbreekt.”

Hoe komt high fashion in de digitale wereld terecht?

Tutia Schaad: “We beseften dat een goed digitaal ontwerp veel tijd, liefde en passie nodig heeft…”

Michael Sontag: “Dat vakmanschap net zo'n grote rol speelt in de digitale mode. Net als in de analoge wereld zijn er specialisten voor de verschillende beroepen. Er zijn specialisten voor kleding, voor schoenen, tassen en voor het milieu. Het is niet zo dat een 3D ontwerper zomaar alles doet. Er zijn deskundigen voor de verschillende gebieden, net als in de analoge wereld. En er zijn ook verschillende niveaus van vakmanschap, net als in de analoge wereld.”

“Je krijgt het gevoel dat alles zo snel gaat in de digitale wereld, maar uiteindelijk is dat helemaal niet zo. Het duurt net zo lang om digitale onderdelen te bouwen, althans de (minder) complexe onderdelen.”

Was het extra werk in 3D een grote aanpassing voor je?

Michael Sontag:“We hebben al gewerkt met 3D-ontwerp bij onze labels, meestal in de accessoire sector. Op het gebied van ontwerpmethodes was het niet zo nieuw voor ons. Wij zijn geen experts op het gebied van het maken van 3D modellen, maar we hebben voldoende basiskennis. We hebben een team van mensen verzameld die onze stukken zelf in elkaar hebben gezet. We hebben onze couture jurken ook niet zelf genaaid, maar dit door experts laten doen. In die zin was het een soortgelijk proces.”

Veel digitale modelabels zien niet langer de noodzaak van het ontwerpen van fysieke kleding, maar jij doet beide. Wat is je concept?

Tutia Schaad: “Het heet The Twins omdat voor elk fysiek stuk dat we maken, er een digitale tweeling is. Het is niet zo dat het ene product zonder het andere kan bestaan. Bij Chanel, bijvoorbeeld, heb je naast kleding ook accessoires. Digitale mode maakt deel uit van onze hele merkenwereld, die zowel fysiek als digitaal is.”

Dus NFT's als accessoires?

Tutia Schaad: “De NFT's die wij aanbieden zijn niet alleen mooi om te hebben als digitale mode, ze zijn ook een brug naar onze fysieke wereld. Door ze te dragen of te kopen heb je ook een aandeel in de fysieke stukken. Dan kun je ze ook een keer per jaar lenen - om te dragen, tentoon te stellen of te fotograferen. Dat is een beetje wat de eerste zestig mensen die onze NFT's kopen mogen doen - ze heten utility NFT's. En ze zullen worden uitgenodigd voor onze toekomstige modeshow.”

Michael Sontag: “De NFT verliest ook geen waarde. Integendeel, als de aantrekkelijkheid van het merk in de toekomst toeneemt, neemt ook de waarde van de NFT toe. Als over drie jaar iemand 1000 euro biedt voor een NFT omdat hij absoluut naar de modeshow wil, dan zal de waarde van alle NFT's ook stijgen.”

Hoeveel kost een NFT nu?

Tutia Schaad: “50 euro per NFT. We hebben bewust gekozen voor de prijs. Er zijn immers NFT's in de kunst die enkele tienduizenden euro's kosten. Maar het ging om meer dan alleen de verkoop van het product, het ging ook om het opbouwen van een gemeenschap. Wij willen onze bestaande gemeenschappen samenbrengen en het project samen met hen ontwikkelen. Dat speelt een grote rol.”

Heb je al NFT's verkocht?

Tutia Schaad: “We hebben kopers. En we hebben ook NFT's gegeven aan partners die hebben bijgedragen aan het ontwerpproces.”

Waarom zijn er 60 NFT's?

Tutia Schaad: “Voor dit project hebben we een video gemaakt die we in 60 sequenties hebben geknipt, en elke sequentie van ongeveer 10 seconden is een NFT.”

Wat zal in de toekomst belangrijker zijn, digitale of fysieke mode?

Michael Sontag: “Wij vinden beide belangrijk en willen ons met beide bezig blijven houden. Wij komen uit de fysieke hoek en geloven absoluut dat die zal blijven bestaan. Digitaal speelt een andere rol en neemt een ander aspect van de mode over. Mode is immers niet alleen kleding, maar ook representatie. We besteden nu allemaal veel tijd aan digitaal, dus we denken dat digitale mode ook steeds belangrijker zal worden. Ik geloof echter niet dat we in doodskisten zullen liggen met een vloeistof zoals in Matrix en dat alles zich alleen in ons hoofd zal afspelen, maar wel dat de analoge wereld zijn belang zal behouden.

Ik zou graag op een meer gedetailleerde wijze willen begrijpen welke rollen digitale en fysieke mode in The Twins zullen innemen. Om met iets banaals als geld te beginnen: zullen er NFT's worden verkocht in plaats van mode omdat er al genoeg fysieke kleding is?

Tutia Schaad: “Er zijn verschillende aspecten die we willen ontwikkelen. Enerzijds kun je kleding lenen in plaats van kopen. Het zijn echt couture stukken die zeer uitgebreid en zeer duur zouden zijn als ze op grote schaal geproduceerd zouden worden. Tegelijkertijd zien we onbegrensde mogelijkheden van wat je digitaal kunt doen. Je kunt het digitale item op jezelf ‘plakken’ en hiermee de wereld van de sociale media betreden. En we zouden ook willen dat er een digitale garderobe zou zijn die we voor ons videogesprek hier zouden kunnen aantrekken, zoals een accessoire of een lippenstift - maar helaas is de technologie er nog niet.”

“De fysieke stukken zijn ook gemaakt van reststoffen uit onze vorige collecties. Met dit duurzaamheidsaspect in gedachten willen we ook lokaal blijven werken en produceren - zonder onszelf creatieve grenzen op te leggen - omdat ze niet 'en masse' geproduceerd hoeven te worden.”

En wat heb je deze keer eerst gemaakt, het digitale of het fysieke stuk?

Michael Sontag: “Het fysieke.”

Is het digitale stuk dan gewoon een kopie van het fysieke ontwerp of ga je ook dingen doen die fysiek niet mogelijk zouden zijn geweest?

Michael Sontag: “Dat was ook een van de eerste ideeën, dat de digitale tweeling ook superkrachten bezit.”

Tutia Schaad: “We willen dit verder ontwikkelen, zodat het geen eenrichtingsverkeer is, maar dat we beide gebruiken. We willen ook dingen digitaal ontwerpen die we fysiek gaan realiseren. Dat zou een extra ontwikkeling zijn.”

Maar hoe precies is nog moeilijk te zeggen…

Michael Sontag: “Dat is iets wat in het proces naar voren zal komen. Vaak zie je nu al hoe het digitale het fysieke informeert. Het blijft een puur optische gimmick, maar bij Loewe bijvoorbeeld waren er looks in de huidige collectie die er zo plat uitzagen, alsof ze uit pixels waren samengesteld. We staan nog helemaal aan het begin en zijn nog maar met één onderdeel naar buiten getreden.”

De eerste digitale tweeling van The Twins wordt gepresenteerd in een video waarin ze te zien zijn op zwevende etalagepoppen. De camera zoomt in op de ontwerpen op het ritme van hypnotiserende muziek. Heeft het werk voor het theater hier geïnspireerd?

Tutia Schaad: “Mijn ervaring als kostuumontwerper in theaters voedt natuurlijk mijn werk als modeontwerper en vice versa. Mode werkt voor ons niet alleen als een discipline waarin we kledingstukken ontwerpen. Wij creëren een hele wereld met onze mode, bezield door technologie, muziek, architectuur en wezens.”

Kunt u nog iets zeggen over uw taakverdeling?

Tutia Schaad: “We doen allebei de ontwerpen en de creatieve leiding. We werken ook met een derde persoon, Lothar Eckstein, die zorgt voor het digitale concept en de zakelijke kant.”

Michael Sontag: “Dus, Tutia stelt iets voor en ik zeg: Ja.”

Tutia Schaad: (lacht) “We zijn gepassioneerd over dezelfde dingen en kunnen elkaar heel goed inspireren. We zijn nieuwsgierig naar elkaars ideeën, en vaak ontmoet het elkaar ergens. We zijn ook tweelingen, zou ik zeggen.”

Michael Sontag: “Wat helemaal cool is. Als je als ontwerper alleen werkt, is het vaak moeilijk om als creatieveling objectief te blijven. Je hebt geen perspectief van buitenaf. Zelfs als we elkaar feedback geven, gebeurt het vaak dat Tutia precies zegt wat ik denk, maar op dat moment ben ik er blind voor. Het is nooit dat ik denk dat ik het op een andere manier beter doe. En dat is leuk, natuurlijk. En dat is het potentieel van onze samenwerking.”

Impliciet hebben we het hier al eerder over gehad, maar wat wil je als creatieveling bijdragen aan de huidige modewereld met een nieuw label als The Twins?

Michael Sontag: “Het zijn de verschillende aspecten van de mode die we spannend vinden. Als we kijken naar The Twins als, gaat het niet noodzakelijk over kleding. We maken couture stukken die gedragen kunnen worden en die we willen dragen, maar het staat volledig los van de klassieke context van de mode. Het gaat niet om het produceren of verkopen van kleding.”

Wat doe je dan?

Michael Sontag: “We zien onszelf als modeontwerpers, maar als je kijkt naar het project dat we nu zijn begonnen, zou je het ook meer in de 'kunsthoek' kunnen plaatsen. Maar we staan nog maar aan het begin, dus er kan zich nog veel ontwikkelen.”

Tutia Schaad: “Ja, daar ben ik het mee eens. Maar tegelijkertijd bieden wij een nieuw formaat, dat ook zeer, zeer moedig is. Als u ons en onze modemerken kent, associeert u ons met grote modeshows en veel outfits. Het was ook mooi, en we deden het tien jaar lang. Maar dit formaat was nu iets dat me uitdaagde. Ik dacht: Wow, we hebben onszelf zo gereduceerd, tot drie outfits, terwijl er meer in zat. Maar ik vond het ook geweldig dat het publiek meteen reageerde en dat we een prijs kregen voor de realisatie van ons project tijdens de Berlin Fashion Week.”

Hoe was het eigenlijk voor jullie twee, een duo dat al een naam had, om jezelf te presenteren met een compleet nieuw concept?

Michael Sontag: “Het was zowel positief en negatief. Positief was dat de mensen ons al kennen en weten dat ze een bepaalde kwaliteit kunnen verwachten. Natuurlijk verwachten sommige mensen ook een bepaalde esthetiek, maar ik denk dat dat te kort door de bocht is. Daar hielden we ons helemaal niet mee bezig.”

Tutia Schaad: “Ik kreeg meer nieuwsgierige feedback. Mensen wilden meer begrijpen van de digitale wereld. Het andere was dat de mensen benieuwd waren naar wat deze twee samen zouden doen. Het was fijn dat we een basis hadden. Maar we konden ook een ander publiek aanspreken.”

Heb je ook tegen jezelf gezegd dat je absoluut niets meer wilde doen zoals vroeger?

Tutia Schaad: “We hebben altijd zeer lokaal en kwalitatief hoogstaand werk geleverd, we staan achter wat we hebben gedaan en vinden het nog steeds geweldig. Michael doet nog steeds zijn eigen label. Het is meer dat ik altijd "Cool!" dacht bij de gedachte aan ons concept, tijdens Fashion Week en Art Week. Ik sta er echt achter, ik heb iets te zeggen en we kunnen zoveel meer ontwikkelen.”

Michael Sontag: “Het mooie is de nieuwigheid, deze onzekerheid in positieve zin, iets om naar toe te werken - in tegenstelling tot het creëren van de collecties. Natuurlijk evolueer je met elke collectie en zijn er nieuwe thema's, maar uiteindelijk heb je het over een nieuw silhouet, nieuwe kleuren, nieuwe materialen en zo gaat het maar door. Als ik eerlijk mag zijn, is het niet zo spannend om erover te praten. Ik ben ontwerper, ik houd me bezig met mode, het is ook leuk om nieuwe kleurtechnieken uit te leggen, maar nu is het zoals Tutia zei. We hebben nu iets om over te praten, want het is nog geen vastgeroest concept, dat vanaf nu altijd op dezelfde wijze wordt gedaan.”

U zei aan het begin dat digitale mode veel mogelijkheden biedt en dat sommige dingen nog niet mogelijk zijn. Wat heeft The Twins precies nog in gedachten?

Michael Sontag: “Oh, dat is nog steeds een geheim. Daar werken we nog aan. Maar je kunt zeker zeggen dat er nog veel technische mogelijkheden zijn.”

Dit artikel is eerder verschenen op FashionUnited.DE. Vertaling en bewerking van het Duits naar het Nederlands: Eugenia Melissen Ferrer.