Klaar om herontdekt te worden: De mode van de jaren 90

Ah, de jaren 90. Het decennium behoort tot een andere eeuw, een ander millennium zelfs. Het 90s beeld is strak en klaar om herontdekt te worden, iets waaraan het de eerste twee decennia van het huidige millennium ontbreekt. Deze zijn wat rommelig en moeilijk te definiëren. Zij die volwassen waren in de jaren 90, voelen zich nostalgisch. Zij die voor het eerst kennis maken met het decennium, zijn mogelijk verrast hoezeer Martin Margiela en Helmut Lang hen hebben beïnvloed zonder dat ze het zelf beseften.

De jaren 90 was een decennium van krachtige en concurrerende trends. Het begon met zich afzetten tegen de overdaad van de jaren 80, toen minimalisme de nieuwe luxe werd. De slip dresses (onderjurken, red.) van Calvin Klein zweefden over de catwalk van New York. Ondertussen ontketende Jil Sander een stille revolutie met haar zuivere lijnen en beheerste kleurpalet, lang voordat Phoebe Philo, een opvolger van Sander wat betreft subtiele subversie, zelfs nog maar aan een modeopleiding was begonnen. Het eindigde ermee dat de technologie zich als nooit tevoren mengde in de mode toen Helmut Lang zijn collectie livestreamde, en de angst voor de eeuwwisseling zorgde voor de geboorte van printplaatpatronen op kleding, terwijl Alexander McQueen voor herfst/winter '99 een gegoten lichaamspak presenteerde dat werd verlicht met LED-lampjes voor zijn nieuwe rol bij Givenchy.

In een nieuw boek, Reinvention and Restlessness; Fashion in the 90s, beschrijft Colleen Hill, kostuum-curator van het FIT (Fashion Institute of Technology, red.) Museum in New York City, de tegengestelde bewegingen die de jaren 90 zo aantrekkelijk maakten. Kurt Cobain, de leadzanger van Nirvana, droeg al genderfluïde bloemenjurken toen hij baanbrekend was in de grunge-scene, terwijl Marc Jacobs, nu een voorvechter van niet-binaire mode, werd ontslagen als ontwerper bij Perry Ellis vanwege zijn op grunge geïnspireerde collectie uit 1993.

De krachtige invloed van de jaren negentig op de mode van vandaag

Toen de verwende en modieuze tiener Cher uit de film Clueless (1995), iedere ochtend haar outfit van de dag koos door op een digitaal scherm te tikken, voorzag ze hoe men nu, een generatie later, zijn online shopping doet. In 1999, in zijn zoektocht naar alternatieve manieren om mode te presenteren, bond Alexander McQueen het model Shalom Harlow vast aan een draaitafel, en als een jonkvrouw vastgebonden op de treinrails van een stomme film, zwijmelde ze weg terwijl een robot haar witte jurk bespoot met gele en zwart verf.

Utilitaire mode was de eerste nakomeling van het minimalisme, en de nylon rugzakken van Prada werden gelanceerd, met het nu alomtegenwoordige driehoekige logo. Kate Moss, het boegbeeld van de mode, had het ideale lichaamstype. Vivienne Westwood, onorthodox en trouw aan haar wortels in de punk-scene opende het decennium met haar Portrait Collectie vol korsetten, geïnspireerd op de 18e-eeuwse schilderijen van de Franse Rococo kunstenaar François Boucher. Haar catwalks toonden wulps wiegende boezems, bloomers (pofbroeken, red.), culs de paris, en torenhoge plateauschoenen die supermodel Naomi Campbell op haar achterwerk deden belanden.

Het decennium zag ook de opkomst van modeopleidingen en Central Saint Martins in Londen leek met elk afstudeerjaar megasterren te produceren. Denk aan Alexander McQueen, John Galliano, Stella McCartney, en Hussein Chalayan, die zijn kledingstukken begroef en daarna weer opgroef. Het was de tijd van deconstructie en tijdschriften als Dazed & Confused gaven de doe-het-zelf-esthetiek die het decennium typeerde, een platform op hun pagina’s. Het bijna falliete Gucci nam Tom Ford aan als creatief directeur in 1994 en dit luidde een zeer glamoureuze en succesvolle tijd in voor het huis, een periode die in duidelijk contrast staat met het ‘grootmoeders-chique’ van de huidige creatief directeur, Alessandro Michele.

Duurzaamheid was nog geen modewoord maar upcycling was al een fundamenteel kenmerk van de esthetiek van Martin Margiela, en zangeres Björk, muze van veel ontwerpers uit de jaren 90, en daarna. Zij droeg in de periode na de jaren 90 de Margiela trui gemaakt van legersokken. Globalisme was een spannend concept in de jaren 90 en de wereld leek klein en boordevol oneindige inspiratie. Ontwerpers ondernamen seizoensgebonden inspiratiereizen en brachten hun spullen mee terug voor ontwerpen, een gebruik dat tegenwoordig zou leiden tot beschuldigingen van culturele toe-eigening.

Reinvention and Restlessness; Fashion in the 90s door Colleen Hill, wordt gepubliceerd door uitgeverij Rizzoli. Er zijn plannen voor een bijbehorende tentoonstelling die in de herfst zou worden gehouden in het FIT Museum.

Moderedacteur Jackie Mallon geeft ook les en is de auteur van Silk for the Feed Dogs, een roman die zich afspeelt binnen de internationale mode-industrie.

Homepage-afbeelding behoort toe aan de auteur. Vivienne Westwood sleehakken met platform uit 1993: beeld door Daniel Milner Wikimedia Commons.

Dit artikel is eerder verschenen op FashionUnited.COM. Vertaling en bewerking naar het Nederlands: Veerle Versteeg.