Glitter en geometrie: de avant-gardemode van IO Van Oostveldt bij MoMu

Op 25 februari opende in het Antwerpse MoMu de expo ‘Geometrically Wired. IO Van Oostveldt tussen kleding en kunst’. FashionUnited neemt je mee langs de ontwerpen van de avant-gardistische Belgische ontwerpster, en ‘vrouw van’ kunstenaar Mark Verstockt.

De tentoonstelling ging zaterdag van start in het gezelschap van de nu 85-jarige IO (of Charlotte) Van Oostveldt. Eind jaren 1940 begon ze aan haar opleiding als kunstenaar aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen, waar ze haar toekomstige man Mark Verstockt leerde kennen. Eens er kinderen waren, liet ze – in navolging van het traditionele rollenpatroon – haar kunstenaarscarrière vallen om het huishouden te runnen. Om het gezinsbudget te spijzen, begint ze zelf kleding te maken. Met succes: tijdens de jaren 1970 zijn haar experimentele ontwerpen erg gegeerd.

Fascinatie voor geometrie

De expo bundelt haar ontwerpschetsen, kledingcreaties en beeldende kunst. Centraal in de exporuimte staan de silhouetten die IO destijds ontwierp, vergezeld van beeldmateriaal uit die periode. IO’s stijl is vergelijkbaar met haar bekendere tijdgenoot en ontwerpster Ann Salens maar onderscheidt zich door monochroom kleurgebruik en geometrisch lijnenspel. In de foto’s wordt duidelijk hoe het kunstenaarskoppel elkaars werk wederzijds beïnvloedde. Marks oeuvre werd vanaf midden jaren 1960 gekenmerkt door een strikt geometrische vormentaal.

Experiment

Het paar maakt bovendien al snel deel uit van de internationale kunstscène en reist – vaak samen met de drie kinderen – de wereld rond. Tijdens de sixties werd intussen de mode jeugdiger, toegankelijker en creatiever. IO ziet hoe ontwerpers als Pierre Cardin en André Courrèges de geometrische vormentaal vertalen naar hun creaties. Het is dan, eind jaren 60, dat IO begint te experimenteren met mode. Uit onvrede met wat er in de winkels hing maar vooral ook omdat het kunstenaarsgezin het extra geld kon gebruiken. Tegen de muur van de tentoonstellingsruimte hangen heel wat van haar schetsen. Meer nog dan bij de uitgevoerde stukken zie je die fascinatie voor geometrische vormen, recuperatiematerialen en nieuwe technieken.

Booming breiwerk

Daarnaast wordt er vooral breiwerk getoond. Eind jaren 1960 begint IO immers te experimenteren met een breimachine. Haar unieke creaties vallen op tijdens de events die ze bezoekt en de orders lopen al snel binnen. Tegen het midden van de jaren 70 werkt ze samen met zeven breisters en de verkoop draait goed. Wat verderop in de exporuimte trekken poppen in schitterende glittertruien alle aandacht naar zich toe…

Glitterchenille

In de seventies is de mode namelijk in de ban van de disco. Bij de kerstboom komt IO op het lumineuze idee om te breien met een glinsterende slinger. Samen met een fabrikant ontwikkelt ze een lurex chenille die ook aangenaam is om te dragen. Ze financiert het project helemaal zelf. Wanneer ze uiteindelijk de baan op gaat met haar prototypes, blijkt dat de fabrikant het product intussen, zonder haar medeweten, heeft verkocht. Haar geld is op, haar modeambities ook.

Baksteen-kimono

IO keert in de jaren 80 terug naar de beeldende kunst, die eveneens aan bod komt in de expo. Het zijn eerder kleinschalige stukken op basis van recuperatiematerialen of asemic writing. Haar fascinatie voor ruimte, leegte en het meten uit zich dan weer in werken met vouw- en thermometers. In de jaren 80 en 90 werden nog enkele modeontwerpen uitgevoerd, die ook bij MoMu hangen. Zoals een ontwerp uit 1970 met bakstenen als motief voor een blouse in gezeefdrukte voile.

Geometrische trouwjurk

Later, in 1992, zou ze beddengoed en kimono’s verkopen met hetzelfde motief in de door haar gecureerde conceptstore IOTA, naast onder meer meubels van Raf Simons. Op vraag van een vriendin ontwierp ze in 1986 ook nog een trouwjurk die volledig opgebouwd is uit vierkanten. Het museum kreeg de jurk, uitgevoerd in katoenen organza, in bruikleen. Ze is in de expo te zien samen met het ontwerp.

Praktisch: ​Geometrically Wired. IO Van Oostveldt tussen kleding en kunst, nog tot 30 juli bij MoMu in Antwerpen.