Rapport over leefbaar loon toont ‘beperkte vooruitgang’ bij kleding- en schoenenbedrijven

Het jaarverslag 2023-2024 van Platform Living Wage Financials (PLWF) [een coalitie van investeerders die zich inzetten voor de betaling van leefbare lonen bij de merken waarin zij investeren, red.] heeft de vooruitgang op het gebied van leefbare lonen en inkomens in de kleding- en schoenensector onder de loep genomen. Drieëndertig bedrijven werden beoordeeld, waaronder Adidas, Asics, Esprit, Fast Retailing, H&M, Hugo Boss, Inditex, Kering, LVMH, Marks & Spencer, Nike, Primark, Puma en Zalando.

De belangrijkste conclusie is dat hoewel veel merken in deze sector zich hebben verbonden aan initiatieven die werken aan leefbare lonen, er nog steeds weinig bewijs is van daadwerkelijke impact in de praktijk. Aangezien er nog maar vijf jaar over zijn om de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties (Sustainable Development Goals of SDG's in het Engels) van 2030 te behalen, benadrukt het rapport de urgentie voor bedrijven om verder te gaan dan alleen beleidsafspraken en echte, meetbare acties te ondernemen.

Kleding- en schoenensector: beleid zonder impact

Aan de positieve kant merkt het rapport op dat bijna driekwart van de beoordeelde bedrijven de namen en locaties van hun tier 1-leveranciers openbaar heeft gemaakt, wat wijst op vooruitgang in de transparantie van de toeleveringsketen. Bedrijven zouden echter ook moeten beginnen met het in kaart brengen en openbaar maken van hun toeleveringsketen buiten de tier 1-leveranciers.

Daarnaast levert meer dan 80 procent van de bedrijven bewijs van een verantwoord inkoopbeleid, en een derde daarvan toont sterke voorbeelden van de implementatie. Toch is er meer informatie nodig over hoe dat beleid daadwerkelijk in de praktijk wordt toegepast.

De meeste merken nemen ook actief deel aan initiatieven in de kledingindustrie zoals ACT (Action, Collaboration, Transformation) en de Fair Wear Foundation, die zich richten op het bevorderen van leefbare lonen. "Slechts een paar bedrijven tonen echter meetbare impact. Hoewel verantwoord inkoopbeleid steeds gebruikelijker wordt, is er weinig transparantie over de vraag of deze inspanningen daadwerkelijk hebben geleid tot hogere lonen voor werknemers," aldus het rapport. PLWF pleit daarom voor meer openheid over de betrokkenheid van bedrijven bij leveranciers en werknemers als het gaat om leefbare lonen, zodat de impact van gezamenlijke actie beter zichtbaar wordt.

Er is enige vooruitgang geboekt met betrekking tot herstelmaatregelen, maar dit blijft een "kernpunt" voor verbetering. Ook is er meer bewijs nodig dat klachten effectief worden gemonitord. Daarnaast zouden de verschillende categorieën van klachten openbaar moeten worden gemaakt.

Verder is er beperkt bewijs dat de effectiviteit van strategieën voor leefbare lonen wordt gevolgd. Het rapport adviseert bedrijven om zowel kwalitatieve als kwantitatieve indicatoren openbaar te maken die gebruikt worden om de kloof in leefbare lonen te beoordelen.

Ten slotte moeten bedrijven werken aan hun beleid en toezeggingen rondom leefbare lonen, zodat ze voldoen aan internationale normen en rapportagevereisten. Er zijn namelijk kleine verschillen gevonden tussen het bedrijfsbeleid en recente updates van wereldwijde normen, zoals de IAO-definitie van leefbaar loon en het EU Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD).

"We zien vooruitgang op het gebied van beleidsafspraken, maar willen bedrijven helpen om transparanter te rapporteren over daadwerkelijk betaalde lonen en de locatie van hun toeleveringsketen. Dankzij een verandering in de PLWF-methodologie [de benadering die wordt gehanteerd door Platform Living Wage Financials om bedrijven te beoordelen op hun inspanningen en prestaties met betrekking tot leefbare lonen in hun toeleveringsketens, red.] kunnen we nu specifieker kijken naar de impact in de praktijk. Dit stelt ons als investeerders in staat om te zien welke bedrijven op schema liggen om de kloof in leefbare lonen te dichten en welke achterblijven. Zonder betrouwbare gegevens en gezamenlijke inspanningen van alle betrokkenen blijven miljoenen werknemers in armoede werken," zegt Petter Forslund, engagement manager bij AP2, in een persbericht.

Bedrijfsbeoordeling

Dit jaar stegen de bedrijfsscores het meest op het gebied van impactbeoordeling, integratie van bevindingen, herstel en transparantie, dankzij een verandering in de criteria om een meer specifieke, op bewijs gebaseerde beoordeling mogelijk te maken en deels dankzij verbeterde inspanningen van merken om verantwoorde praktijken effectief te integreren in hun sourcing- en inkoopfuncties.

Over het algemeen werden de 33 kleding- en schoenenbedrijven verdeeld in vijf categorieën op basis van hun beoordeling: 'Leading (leidend in het Nederlands)' (Puma), 'Advanced' [Geavanceerd, red.] (Adidas, H&M, Primark), 'Maturing' [Volwassen wordend, red.] (Asos, Fast Retailing, Gildan, Hanesbrands, Hugo Boss, Inditex, Marks & Spencer, PVH, Ralph Lauren, Lojas Renner), 'Developing' [In ontwikkeling, red.] (Asics, Burberry, Coats Group, Kering, Moncler, Next, Nike, Richemont, VF Corporation, Zalando) en 'Embryonic' [Beginnende fase, red.] (Anta, Boohoo, Gap, LVMH, Prada, Shenzou, TJX).

"Hoewel slechts twee bedrijven (Marks & Spencer en Primark) dit jaar een hogere categorie hebben bereikt, heeft een derde van de beoordeelde bedrijven vooruitgang geboekt binnen hun bestaande band en valt bijna tweederde van de beoordeelde bedrijven nu in de categorie Maturing of hoger", aldus het rapport.

Oproep tot actie

PLWF en haar leden roepen bedrijven op tot dringende actie door tijdgebonden doelen te stellen om de kloof in leefbare lonen en inkomens te dichten, gedetailleerde roadmaps te publiceren en regelmatig over de voortgang te rapporteren. PLWF werkt ook samen met verschillende stakeholders en organisaties om de vooruitgang op het gebied van leefbare lonen verder te bevorderen.

"Met de inwerkingtreding van de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) zullen bedrijven wettelijk verplicht zijn om mensenrechten risico's, waaronder leefbare lonen, in hun toeleveringsketens aan te pakken. Deze wetgeving biedt een kans om bedrijven verantwoordelijk te houden voor hun impact op werknemers en gemeenschappen", aldus Maarten Busch, Manager Verantwoord Beleggen en Duurzaamheid bij VBDO.

Het volledige jaarverslag 2023-2024 van PLWF kan worden gedownload van de website (livingwage.nl).