Hoe rechtvaardigt de mode-industrie 15 jaar Global Fashion Summit?

‘We kunnen niet nu nóg 15 jaar over dit onderwerp gaan praten’, is zonder twijfel de meest uitgesproken zin tijdens de laatste editie van de Global Fashion Summit (GFS). Toch is dat voornamelijk wat de duurzame modebijeenkomst is: een plek voor modeprofessionals uit de top van de sector om het gesprek over duurzaamheid aan te gaan, en niet – waar zij toch stiekem op hopen – om kant-en-klare antwoorden op complexe vraagstukken te vinden. Ondertussen hapert de circulaire transitie van de sector; vooruitgang ziet eruit als een nek-aan-nekrace tussen geslaagde en gestrande initiatieven. Wat is het aandeel van GFS?

‘Global Fashion Agenda [GFA; de organisatie achter GFS] gelooft dat educatie een fundamenteel instrument is om de industrie vooruit te helpen’, zegt GFA’s Head of Content Faith Robinson. ‘De Summit is ontworpen als kennisplatform, zodat deelnemers zich geïnspireerd en uitgerust voelen voor hun duurzaamheidsreis. We stemmen de inhoud af op specifieke belanghebbenden, zoals beleidsmakers. Met hen in gedachten lanceerde we het Global Textile Policy Forum, een platform voor overheden en brancheverenigingen wereldwijd om beleidskaders te zetten voor de textieltransitie en de EU Textiles Strategy buiten de EU te verspreiden. Voor creatieve directeuren organiseerden we Designer Challenges, waarbij zij konden samenwerken met duurzame innovatoren.’ Het summitprogramma bevat naast panels en presentaties ook “actiepodia” met uitgelichte case studies, innovatiestands met nieuwe materialen en een investeringsprogramma – een flinke uitbreiding sinds de inauguratie in 2009, toen het event nog Copenhagen Fashion Summit heette.

Weinig nieuws, toch belangrijk

Laerke Skyum, oprichtster van het merk Ayni, was toen al aanwezig. Ze zag tijdens haar laatste bezoek in 2019 weinig nieuwigheid in topics en sprekers. ‘Ik heb vaak gedacht: dit is niet heel waardevol, en er was zelfs ruimte voor een stukje greenwashing. Aan de andere kant komen we nergens zonder platform om samen te komen, te debatteren om zo reacties uit te lokken, en vooral – om up to date te blijven. We leren als sector continu en wat vandaag een goed idee lijkt, kan er morgen heel anders uitzien. Ik geloof dat samenkomen uiteindelijk resultaat oplevert, maar je ziet dat pas op de middel tot lange termijn. Neem de regelgeving die nu overal opduikt. De makers daarvan hebben ook inspiratie gehaald van platformen zoals GFS.’

Skyum maakte de ontwikkeling van de Summit mee door nauw contact met GFS-oprichter Eva Kruse, nu Engagement Officer bij Pangaia, die tijdens de 15e editie een negatief gestemde toespraak hield op het grote podium – teleurgesteld door de trage vooruitgang waaraan ze met haar summit juist iets wilde doen. Het ‘waarom’ en ‘wat’ is duidelijk geworden (‘de taal is volwassen geworden’), maar achter het ‘hoe’ en ‘wanneer’ staan nog dezelfde vraagtekens. Skyum benadrukt haar respect voor de zoektocht van Kruse en GFA als organisatie naar de juiste balans in die stemming, met uitschieters in de richting van corporate leiderschap enerzijds en activisme anderzijds. Editie 2022 bevatte zo’n moment dat haar is bijgebleven, toen een ontroerde vertegenwoordiger van de Or Foundation op het podium vertelde over de 50 miljoen dollar investering van SHEIN in een duurzaam project. Niet alleen leek het op een vermomd sponsorschap, de communicatiestijl creëerde ook oproer. ‘Een derde van de zaal stond op en vertrok, want GFS is geen platform voor dit type leiderschap’, zegt Skyum.

Harde kern

Zo dynamisch als de ontwikkelingen van duurzame mode zijn, zo stabiel is de harde kern van bezoekers van GFS – in 2023 waren het er ongeveer duizend. Grote modebedrijven zoals Bestseller, H&M Group, Kering en Target zijn standaard aanwezig, aangevuld door innovatie- en logistieke bedrijven, beleidsmakers, kennisinstituten en mensenrechtenorganisaties. Zij sturen niet de gebruikelijke communicatie officer met stagiaires, maar “decision makers” die de bevoegdheid hebben om duurzaamheid prioriteit te geven – GFA noemt het “agendasetting”. Dat wordt gereflecteerd in keynotes over leiderschap en visie. Naast de gemeenschappelijke duurzaamheidsagenda houden zij er ook hun eigen agenda’s op na.

Dat GFS met zijn high-end vertegenwoordiging niet voor iedereen is, vindt Kruse geen onverstandige keuze, maar ze mist de “push” vanuit de organisatie om meer met onbekenden te netwerken. ‘Het zou mooi zijn als nieuwkomers en kleine bedrijven meer werden betrokken via sociale events of workshops, zoals ik heb gezien bij andere summits. Het matchmaking platform is goed [in 2023 werden 400 ontmoetingen georganiseerd en GFA ontving feedback over vruchtbare samenwerkingen], maar koppelt alleen merken met innovatiebedrijven. Panels zijn vooral eenrichtingsverkeer.’

Uiteenlopende verwachtingen

Gesprekken tussen FashionUnited en bezoekers reflecteren hoe sterk de verwachtingen van de summit uiteenlopen. Kateryna Burianova, Remake vrijwilliger en duurzame moderetailer: ‘Ik vind hier kennis die ik ook in mijn werk heb geïntegreerd, maar ik beschouw de summit meer als een plaats om je perspectief te verbreden dan om hands-on adviezen te vinden. Een memorabel moment was een indrukwekkende presentatie door activisten uit Ghana, die de uitdagingen rondom afvalbeheer belichtte. Dat riep bij mij een gevoel van empathie en noodzaak tot actie op.’

Een senior expert in duurzaam textiel die van tevoren contact opnam met FashionUnited staat er anders in. Ze besloot na vier bezoeken thuis te blijven: ‘Met hoop ging ik in de beginjaren naar Kopenhagen, maar al gauw merkte ik dat de sponsor bepaalt. Kritisch zijn de sessies niet; iedereen is het met elkaar eens. Bij het netwerken gaat het er wel anders aan toe, maar dat verloopt vluchtig. Ons kent ons. En toch ben ik blij dat GFS er is. Het is de enige summit in Europa die zich alleen op mode en duurzamere stappen richt.’

Representatieprobleem

GFA houdt die thema’s in de gaten, en uit een interview met de organisatie komt een sterke motivatie naar voren om de sector te helpen de transitie versnellen. Zo werd het gevoel dat producenten te weinig aandacht kregen beantwoord met een lange lijst aan panels die tijdens de 15e editie hun standpunten moeten vertegenwoordigen [o.a. “Scaling Tier 4 Best Practice” en “Building Circular Systems For India.”] Thema’s werden de afgelopen jaren meer volwassen en afgebakend, om aan te sturen op diepgang en concrete oplossingen. Het grotere probleem is het gezicht van de summit: dat is toch voornamelijk het mondiale Noorden, met uitschieters uit Zuidoost-Azië, Afrika of Latijns-Amerika, die in werkelijkheid het grootste deel van de keten vertegenwoordigen. Zij moeten de “global" in GFS verantwoorden.

GFA is zich hiervan bewust. Robinson: ‘We werken hard om de vertegenwoordiging van producenten en kledingarbeiders op onze evenementen te verbeteren. Naast de verschillende Summit edities stuurt GFA ook programma’s aan om de recyclinginfrastructuur in Bangladesh, Vietnam en Cambodja te verbeteren.’ Als voorbeeld van noemt ze de investering van 100 miljoen dollar van modebedrijven en GFA-partners in het eerste geschaalde offshore windproject voor nutsvoorzieningen voor de kust van Cox’s Bazar, Bangladesh, ‘geïnitieerd door de GFA Assembly-bijeenkomst tijdens de Summit in 2022. We verwachten een substantiële toename van banen, stabilisering van energie, en een jaarlijkse reductie van de uitstoot met 725.000 ton.’ Een ander concreet voorbeeld is het Global Circular Fashion Forum, een post-consumer recyclinginitiatief waarmee GFA en partners sinds november 2023 10,6 miljoen kilogram textielafval verzamelden en sorteerden in Bangladesh.

Tussen progressief en positief

Het publiek van de Summit is unaniem over de urgentie van de transitie van de modesector. Toch wordt de toon van het gesprek professioneel gereguleerd door de organisatie: niet te progressief. Emma Hakansson, die zich met haar liefdadigheidsorganisatie Collective Fashion Justice aan de activistische kant van het spectrum positioneert, begrijpt dat wel. ‘Van mij mag het wel wat radicaler en “pushy”, maar het is moeilijk om al deze mensen in één ruimte te krijgen. Daar moeten compromissen worden gesloten.’ Nadat ze vorig jaar het aantal ‘animal’ vermeldingen had geturfd en op een schamele zes uitkwam, stapte ze op GFA CEO Federica Marchionni [sinds 2021] af met een pitch over het belang van dierlijke materialen in de koolstofdiscussie. Ze werd uitgenodigd om dat verhaal tijdens editie 15 voor publiek te houden – een voorbeeld dat illustreert dat GFA inderdaad iets met feedback doet. ‘In dit gebouw [DR Koncerthuset] lopen een hoop mensen met macht in de industrie. Voor iemand zoals ik met een klein goed doel is dit een groot platform.’ Ze merkt op dat aanwezigen het lang niet altijd eens zijn over wat er precies moet veranderen aan het modesysteem, iets wat te maken heeft met die eigen agenda’s. ‘Ook die gesprekken vinden tijdens de Summit plaats – off-stage – en dat is ontzettend belangrijk.’

Veel bezoekers worstelen met de luchtige sfeer tijdens de Summit, in de context van natuurrampen en mensenrechtenschennis, maar er zit ook een meerwaarde in het waarborgen van een positieve, collaboratieve stemming. Ontwerpster Cecilie Bahnsen vertelt enthousiast over de summit in 2019. Nike organiseerde toen een workshop met kleinere duurzame modemerken en designers om duurzaam materiaalgebruik en upcycling te bespreken en demonstreren. ‘Voor mij werkte dat heel verbindend, omdat onze gedeelde obstakels bespreekbaar werden gemaakt. Als ontwerper ben je soms geneigd alles alleen te doen, in plaats van open te staan voor het feit dat je samen veel meer kunt doen.’ Tijdens de 15e editie zat ze voor het eerst zelf in een panel. ‘Ik ben er trots op om vandaag naast het Eileen Fisher-team te zitten, omdat ik de manier waarop zij over circulariteit denken en hoe ze daar altijd over hebben gecommuniceerd inspirerend vind. Dat is ook waar de Summit over gaat: de moed hebben om op iemand af te stappen die je bewondert en te vragen: hoe heb je het aangepakt?’

Ongemak over geld

Het zakelijke karakter van GFS schiet de missie soms voorbij. Sprekers zijn ook sponsors, eerlijke vragen worden niet altijd gesteld en antwoorden klinken geregeld als een sales-pitch. Aanwezigen hebben vaak al een glansrijke carrière achter de rug. Ook de ticketprijs geeft een signaal af over de doelgroep. Die begint bij 450 euro exclusief BTW voor welwillende studenten en piekt bij 1620 euro voor premium ticketholders. Alleen zij krijgen toegang tot exclusieve rondetafelgesprekken, waarin vage thema’s concreet worden en dilemma’s met minder poespas worden besproken. Die financiële keuzes zetten vraagtekens bij de missie van GFA om een ‘leidend forum [publieke plek om ideeën uit te wisselen] voor duurzaamheid in mode’ te zijn. Het levert ongemakkelijke gevoelens op bij bezoekers. ‘Tijdens de Summit viel een opmerking die ik nogal “off” vond: we hebben geld nodig. Ga eens een bij de CEO’s langs. Er is ontzettend veel geld, vooral in de luxury markt’, aldus een dienstverlener in blockchaintechnologie.

Netwerkwaarde

Het zou naïef zijn om te verwachten dat de enige grote duurzaamheidsbijeenkomst voor modeprofessionals alleen over impact gaat en dat twee gevulde programmadagen hun gezamenlijke uitdagingen kunnen oplossen. Conferenties van het kaliber van GFS zijn er ook voor een stuk erkenning van leidersfiguren, het warmhouden van relaties, najagen van prospecten, genereren van leads, en – niet in de laatste plaats met duurzaamheid als complex thema – om te inspireren.

Heidi Van Dyck, CEO van data-startup Athena Studio: ‘Ik ben over het algemeen behoorlijk sceptisch geworden over duurzaamheidsconferenties, omdat het vaak neerkomt op een opsomming van de gepubliceerde ESG-strategieën van merken, te weinig focus op de echte uitdagingen en een gebrek aan vertegenwoordiging van leveranciers. Ik kom hier niet voor de panels of break-out sessies, maar voor de networking value. In vergelijking met andere conferenties heb ik op de summit een ongeëvenaarde groep potentiële klanten en partners [technologieaanbieders, NGO's] ontmoet. Zij komen ook weer terug, waardoor je via warme introducties nieuwe kansen kunt creëren.’

Tegelijkertijd mag je van een high-profile event vol C-suite vertegenwoordigers en senior experts verwachten dat er jaarlijks aanwijsbare resultaten worden geboekt die de duurzame reis van organisaties versnellen: een nieuwe samenwerking, pilot, een investering. Lydia Brearley, consultant en eigenaresse van de Sustainable Fashion School: ‘De boodschap van deze editie was krachtig en ik voelde de weerklank ervan in de zaal: het gaat de sector meer kosten als we níét in actie komen dan als we dat wel doen. Hoewel iedereen met die ready-to-go houding luisterde, was ook voelbaar dat we te veel praten. We hebben niet nog meer innovaties nodig. We moeten ze nu helpen commercialiseren.‘ Daarvoor moeten partijen samen pilots doorlopen en riskante investeringen doen. En dat gebeurt niet op de Summit.