Hoe kleed je 10 miljard mensen op een duurzame manier?

Diversiteit is een onontkoombaar onderdeel van elke discussie over duurzaamheid. Dit was een centraal punt van de paneldiscussie 'How to Clothe 10 Billion People Sustainably', onderdeel van de COP28 van dit jaar en gemodereerd door Muchaneta ten Napel. De oprichter van modeadviesbureau Shape Innovate selecteerde bewust ‘een samenhangende maar toch constrasterende groep deelnemers uit alle delen van de toeleveringsketen’ zodat "uitvoerbare oplossingen" konden worden ontcijferd en deze te overwegen bij elke stap in de keten.

Hiertoe behoorden medeoprichter en ontwerper van Ganni, Nicolaj Reffstrup; uitvoerend directeur van Fashion Revolution Brazilië, Fernanda Simon; en Sophie Aujean, directeur sociale belangenbehartiging voor Fairtrade International in België. Andere deelnemers waren de partnerconsultant van de in Ghana gevestigde The Or Foundation, Neesha-Ann Longdon, en het hoofd duurzaamheid van leverancier PT Pan Brothers Tbk, Boadi Satrio, waarmee het brede panel werd gecompleteerd.

Hoewel Ten Napel aangaf dat ze niet te veel wilde focussen op problemen, erkende ze wel dat dit een onvermijdelijk startpunt was om oplossingen te ontleden. Het was uiteindelijk dit onderwerp dat als basis werd gebruikt voor de rest van de discussie, waarbij elke deelnemer werd gevraagd met welke problemen ze in hun eigen werk te maken hadden gehad met betrekking tot duurzame adoptie. Van ontbossing tot toenemend textielafval en financiële prikkels, er werden verschillende herkenbare tegenslagen naar voren gebracht, maar één hoofdoorzaak werd aangestipt door Aujean van Fairtrade.

Gevraagd naar haar inzicht, zei ze: "Voor ons is het grootste probleem dat de mode-industrie door inkopers wordt aangestuurd, wat betekent dat er een enorme machtsongelijkheid is tussen de inkopers en de leveranciers. Dat is de hoofdoorzaak van veel ketens van mensenrechtenschendingen. Als leveranciers niet het gevoel hebben dat ze inspraak hebben, bevinden ze zich in een situatie waarin ze niet echt kunnen garanderen dat de mensenrechten worden gerespecteerd en dit zet hen onder grote druk, en zet vervolgens arbeiders en katoenboeren onder grote druk."

Beleids- en pilot moeheid

Hoewel de discussie over beleid en regelgeving momenteel wijdverbreid is onder met name de leden van de Europese Unie - zoals blijkt uit de recente kaders die door de organisatie zijn opgesteld om zowel beleid te herzien als te creëren om circulaire en duurzame adoptie af te dwingen - benadrukten de panelleden de noodzaak van een multistakeholderbenadering om effectieve middelen voor verandering te formuleren en een bredere reikwijdte van regelgeving aan het licht te brengen die momenteel ontbreekt. Daarbij waren de deelnemers het erover eens dat het gemaakte beleid niet alleen geschikt zou zijn voor grotere bedrijven en gebieden, maar ook voor die op kleinere schaal, terwijl het ook een diepgaander begrip van internationale en monetaire realiteiten zou opleveren die meer inclusieve en toegankelijke mogelijkheden zouden bieden.

Het is de laatste van deze realiteiten - geld - die natuurlijk op de voorgrond van de discussie stond. Reffstrup van Ganni, die bekend is geworden door de integratie van Next Gen materialen in de kern van het Deense merk, zei dat er problemen ontstaan als niemand bereid is om "de rekening te betalen". De ontwerper merkte op dat er weliswaar veel startups zijn die nieuwe technologieën uitvinden en ontwikkelen, maar dat ze moeite hebben om op schaal te komen omdat ze het moeten opnemen tegen een systeem dat al honderden jaren geperfectioneerd is. "Er is veel pilot moeheid omdat veel bedrijven graag een samenwerking of marketingpartnerschap aangaan met deze startups, maar als je je er niet op toelegt om het in de kern van je bedrijf in te bouwen, dan zal het geen impact hebben," merkte hij op.

Reffstrup zei verder dat de financiële kosten bij het implementeren van duurzame oplossingen in de activiteiten van een merk niet op de consument mogen worden afgewenteld, en benadrukte alternatieven zoals groene belastingaftrekbare stimuleringsmaatregelen die een onmiddellijke impact zouden hebben op de manier waarop een bedrijf wordt geleid. Longdon van Or bevestigde de punten van Reffstrup en voegde eraan toe: "De uitbetalingen moeten veranderen. Dit is niet alleen voor de mode-industrie. Dit is de hele reden waarom we allemaal bij COP zijn, omdat we proberen om naar een duurzamere toekomst te gaan. Maar de waarheid is dat de stimulansen niet zijn waar ze moeten zijn om dat te laten gebeuren."

Ook in andere delen van het gesprek kwam de prijs ter sprake. Vanuit het perspectief van Satrio van PT, bijvoorbeeld, kunnen dergelijke kosten, inclusief de kosten voor het waarborgen van arbeidsrechten, ook niet alleen op de fabrikant worden afgewenteld. "Het merk kan niet slechts eenzijdig zijn," merkte hij op, "ze moeten de hele toeleveringsketen begrijpen. Ik denk dat de fabrikant luid moet zeggen dat [een bepaalde] prijs niet mogelijk is. Het merk moet rekening houden met de fabrikant zodat de industrie samen kan groeien. Er is altijd wel iemand die op de een of andere manier een prijs heeft betaald."

Dus, hoe kleed je 10 miljard mensen duurzaam?

Er was ook bezorgdheid over de certificeringen die nodig zijn om dergelijke inspanningen te tonen, waarbij een lid van het publiek opmerkte dat het vooral voor kleinere bedrijven duur kan zijn om een Fairtrade certificaat te krijgen. Aujean van de organisatie koppelde deze kosten aan de duurzaamheids- en zorgvuldigheidssystemen die moeten worden ingevoerd om de vereiste geloofwaardigheid te garanderen. Ze voegde eraan toe: "We proberen bedrijven echt te ondersteunen bij het opzetten van die systemen. En nogmaals, ik denk dat het belangrijk is dat overheden zorgen voor een stimulerende omgeving om ervoor te zorgen dat de prijzen betaalbaar blijven voor klanten."

Hoewel het duidelijk is dat monetaire stimuleringsmaatregelen een van de belangrijkste oplossingen was waar het panel het over eens was, waren de deelnemers het ook eens over de kwestie van verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid. Longdon van Or zei dat het belangrijk was om af te stappen van het concept "schuld", dat vaak alleen maar leidt tot defensiviteit, en over te stappen op de vraag "voor wie is mijn product verantwoordelijk als het het einde van de levensduur heeft bereikt?". Ze voegde eraan toe dat tijdsdruk een belemmering is om meer consumenten aan boord en geïnformeerd te krijgen, en stelde dat: "In plaats van [consumenten] te overtuigen met argumenten, is een van de belangrijkste dingen die ik mensen vertel om na te denken over investeren in kwaliteit in plaats van kwantiteit."

Later legde ze uit dat het produceren van kwaliteit voor iedereen een belangrijk element was bij het samenbrengen van belanghebbenden en vertegenwoordigers, en dat milieu- en sociale aspecten nauw met elkaar verbonden zijn, zoals blijkt uit de toenemende kledingarmoede in het Verenigd Koninkrijk, waar mensen moeite hebben om toegang te krijgen tot geschikte kleding. Een soortgelijke denkwijze kwam van Reffstrup van Ganni, die ook de verantwoordelijkheid verder uit de handen van de consument schoof. De ontwerper zei dat merken niet moeten verwachten dat deze individuen diepgaande kennis hebben over impact of certificeringen. Toen hem de kernvraag van het panel werd gesteld, bracht de ontwerper de oplossingen terug tot zowel technologie als mensen.

Satrio deelde deze gevoelens ook en concludeerde: "Het gaat om de mens. De 'mens' is heel belangrijk omdat we veel arbeidsintensieve industrie hebben. Ook al zorgen we ook voor het klimaat, het belangrijkste is de mens. De mensen moeten veerkrachtig zijn. Dan kunnen ze zich onderweg aanpassen en samen met de rest van het wereldwijde team deel uitmaken van de gemeenschap."

Dit artikel verscheen eerder op FashionUnited UK. Vertaling en bewerking naar het Nederlands door Caitlyn Terra.