Fibersort en Trimclean stomen textielwereld klaar voor hoogwaardige textielrecyclage

Menen – Belgische machinebouwer Valvan heeft niet een maar twee machines gebouwd die textielrecyclage vergemakkelijken. Fibersort en Trimclean kunnen textiel automatisch sorteren. Hiermee speelt het in op nakende wetgeving omtrent textielinzameling en ecodesign.

Een kledingstuk per seconde, goed voor ongeveer 1200 kilogram per uur. Zoveel kleding verwerkt de Fibersort-machine van Valvan. Via twee robotarmen verdwijnen de kledingstukken vliegensvlug in het gevaarte. Een 3D-camera bepaalt wat het volume en de afmeting van het artikel is. Vervolgens noteert een rgb-camera (rgb staat voor Red, Green en Blue) de kleur van het kledingstuk. Tot slot achterhaalt een infraroodscanner uit wat voor stof het stuk bestaat.

Vooral dat laatste is de grote kracht van Fibersort. Valvan is erin geslaagd om een machine te bouwen die automatisch de vezels detecteert waaruit een kledingstuk gemaakt is. Dat is nodig om tot hoogwaardige textielrecyclage te komen.

Op dit moment wordt slechts 0,6 procent van al het afgedankt textiel opnieuw tot kleren gerecycleerd, blijkt uit de recentste cijfers van Textile Exchange. Tegelijk is het potentieel enorm, zeker als men weet dat Europese lidstaten vanaf 2025 verplicht de helft van alle textielafval moeten ophalen. “In Nederland en België komen we al aan die percentages, in andere lidstaten zit daar nog veel potentieel”, vertelt salesverantwoordelijke Jean-François Gryspeert aan FashionUnited.

Samenstelling weten om te kunnen recycleren

Met een machine zoals Fibersort kunnen textielinzamelaars via een automatisch proces te weten komen of een T-shirt uit honderd procent katoen bestaat, of juist een blend. De samenstelling van je kledingstuk bepaalt of het mechanisch dan wel thermomechanisch of chemisch gerecycleerd kan worden.

Etiketten die in de kleding hangen, zijn onbetrouwbaar om dat te vertellen. Onderzoek van de Nederlandse ngo Circle Economy heeft uitgewezen dat vier op de tien etiketten loog over de samenstelling van het kledingstuk. Dat bleek na het bestuderen van 7454 kledingstukken in samenwerking met het Amsterdam Fashion Institute. Bij blends, die lastiger te recycleren zijn, was maar liefst 59 procent niet accuraat. Dat kwamen de onderzoekers te weten aan de hand van, jawel, Fibersorttechnologie.

Voorlopen op ecodesignregels

Textielrecyclage staat steeds hoger op de politieke agenda. Het Europese Parlement heeft het voorstel omtrent ecodesign goedgekeurd begin juli. Die wetgeving verplicht bedrijven om herstelbare en herbruikbare producten op de markt te brengen. De textielindustrie is een van de sectoren waarbij die nood het hoogst is. Dat blijkt uit de Textielstrategie, die in juni aangenomen werd in het Parlement. Om ecodesign toe te passen op textiel, moeten kleren van een betere kwaliteit zijn en kunnen worden gerecycleerd. Ook de samenstelling van textiel is voer voor discussie. De kans bestaat dat onze kleren niet enkel recycleerbaar moeten zijn, maar ook verplicht gerecycleerd materiaal moeten bevatten.

Als we weten wat er juist in afgedankte kleding zit, zijn we een stap dichter. Maar daar blijft het voor Valvan niet bij. In veel kleding zitten onzuiverheden. Een rits, een knoop, een etiket – dat niet eens de waarheid spreekt: allemaal zijn ze “vervuilend” voor de textielrecyclage.

Onvolmaakte jeansbroeken klaarstomen voor tweede leven

Daarom stelde Gryspeert op de ITMA-beurs in Milaan voor het eerst de nieuwste machine van Valvan voor: de Trimclean. Die kan ‘propere’ lapjes detecteren, en haalt vervuilde stukjes stof er automatisch uit. “Eerst gaan de kledingstukken door een snijmachine, waar ze versneden worden tot lapjes van vijf op vijf centimeter. Vervolgens doen de cameratechnologie en AI van Trimclean de rest.”

Terug op het hoofdkantoor in Menen toont Gryspeert hoe dat juist in zijn werk gaat. Een aan stukken geknipte jeansbroek vliegt door de machine. ‘Propere’ lapjes jeans worden gescheiden opgehaald. Als er juist een knoop of metalen stud op het lapje zit – zeker dat laatste komt vaak voor bij de zakken van jeansbroeken – dan kan de Trimclean het uitsorteren. Zo is alle textiel die door de Trimclean gaat klaar voor recyclage. Al gaat tien tot vijftien procent van het textiel hierbij helaas verloren, omdat de Trimclean het hele lapje weggooit en niet zomaar de ritsen er verder van kan snijden.

Je kan dat als een nadeel zien van de automatisering, al bekijkt Gryspeert dat anders. “Het zou veel te duur zijn om al die knopen er manueel af te halen. Ook de snelheid ligt veel hoger. Op deze manier gaat tenminste niet de hele broek verloren, of exporteren we het niet naar het buitenland voor de verwerking.”

Investering in machines

De sector is lovend voor de innovatieve machinebouwer. Toch blijft het problematisch om voldoende geld op te halen om de machines op grote schaal te verspreiden. Daarvoor zijn gerecycleerde vezels nog te duur in vergelijking met nieuwe vezels. Veel fast fashion is gemaakt van polyester, een afgeleide van petroleum, en spotgoedkoop. “We hopen dus dat ecodesignregels het aantrekkelijker maken om gerecycleerd garen te gebruiken. Op die manier is het voor bedrijven logischer om in machines zoals de onze te investeren en kunnen wij voldoende munt slaan uit onze uitvinding.”