Mexico's inheemse wevers willen internationale erkenning

Beeld: PEDRO PARDO / AFP

Zinacantán, Mexico - Inheemse wevers in de zuidelijke hooglanden van Mexico willen rechtmatige erkenning van de internationale mode industrie die volgens hen hun creaties en tradities plundert. De strijd heeft een extra symbolische betekenis gekregen nu Mexico deze maand het 200-jarige jubileum van de onafhankelijkheid viert met lofbetuigingen voor het verzet van de inheemse bevolking tegen de Spaanse kolonisatie.

Zittend op dekens op de grond op de binnenplaats van het huis van Julia Perez in de stad Zinacantan, gebruiken wevers traditionele weefgetouwen om stoffen te produceren in een variëteit van felle kleuren. “Er is een samensmelting van onze ideeën, zodat onze traditie, onze cultuur en onze stoffen niet verloren gaan,” aldus de 39-jarige Tzotizil handwerkster. “Daarom gebruiken we het altijd in onze ontwerpen,” zo zegt ze over de inspiratie voor de kleuren en patronen. Het enthousiasme van de wevers spreekt de moeizame en complexe aard van hun werk tegen, dat een grote handigheid vereist, aldus Perez.

De waarde van hun tijd en creativiteit is iets wat ze zijn gaan waarderen na hun ontmoeting met Dulce Martinez de la Rosa en Daniel Gremion, de vrouwen achter het Fabrica Social (Sociale Fabriek) project gewijd aan traditionele Mexicaanse kunst. Gremion ontmoette Perez meer dan tien jaar geleden, herkende de kwaliteit van haar werk en vroeg haar om samen te werken. Sindsdien hebben zij een weg gevolgd van wederzijds leren, vertrouwen en vriendschap.

Cultural misappropriation

Onder het merk Fabrica Social proberen de vrouwen van Zinacantan en andere handwerkslieden in zes Mexicaanse staten de arbeidsomstandigheden te verbeteren en de ongelijkheid in het bedrijfsleven tegen te gaan, door middel van een opleiding die meer educatief dan commercieel is.

De weefsters zetten stoelen en een tafel op de binnenplaats en Gremion begint met het doornemen van de basisprincipes van kosten, uitgaven en andere aspecten om een cruciaal maar complex doel te bereiken: eerlijke handel. De ambachtslui luisteren met enthousiasme en bespreken hun tijd en behoeften en de juiste manier om daar een prijs op te plakken.Het is een instrument dat ons enorm helpt om tot een prijs te komen voor een product dat vaak bijna van onschatbare waarde is,” zei Gremion, 40, na afloop van de workshop.

Naast de financiële waarde vertegenwoordigen de inheemse textielen een cultureel en historisch erfgoed dat systematisch zonder toestemming wordt gebruikt door internationale modemerken. De Mexicaanse regering heeft uitleg geëist van ontwerpers als Carolina Herrera uit Venezuela en Isabel Marant uit Frankrijk, maar ook van merken als Zara, Rapsodia en Anthropologie, wegens culturele verduistering” van de inheemse cultuur. “Het is niet eerlijk dat ze ons als inheemse bevolking dit aandoen,” zei Perez.

Ons hele hart

De uitbuiting van inheems erfgoed door grote merken toont de asymmetrie van macht tussen transnationale bedrijven en lokale makers, een erfenis van oude “koloniale regimes,” aldus De la Rosa. “De ambachtslieden van dit land en hun werk, hun technieken en hun processen zouden net zo bekend moeten zijn als Carolina Herrera, Isabel Marant, Zara of Mango - dat is de echte strijd,” zei de 42-jarige in haar atelier in Mexico-Stad. “We leven in een economisch systeem dat nog steeds absoluut koloniaal is,” voegde ze eraan toe.

Fabrica Social is een van de projecten die door het Mexicaanse ministerie van cultuur zijn uitgenodigd om deel te nemen aan het “Original”-platform, dat gebruik wil maken van hun ervaringen om “ethische samenwerkingen” tussen grote bedrijven en ambachtslieden te bevorderen.

De wevers van Zinacantan hopen dat dit zal leiden tot meer respect van internationale merken voor hun talent en identiteit. “We willen graag dat ze ons werk erkennen omdat het goed gedaan is,” zegt Julia’s nicht Sara Perez, die vanaf het begin bij het project betrokken is geweest. “Het is gemaakt met heel ons hart en we werken ook met materialen die in Mexico zijn gemaakt,” zei ze.