Precies een jaar geleden kwam het bijzondere retailconcept van This is Free Fashion aanwaaien in Nederland. Het idee: tweedehandskleding aanbieden in tijdelijk lege panden, om afval te voorkomen en bezoekers, gelokt door het woordje ‘gratis’, te paaien voor een bewustmakend gesprek over duurzaamheid. Het eerste doel is bereikt: de ‘verkoop’ van 100.000 kledingstukken.

“Eerlijk gezegd voelt 100.000 nog steeds als extreem weinig, als je bedenkt dat er in Nederland jaarlijks 900 miljoen nieuwe kledingstukken op de markt komen,” zegt mede-oprichter Lot van Os in een persoonlijk bericht op LinkedIn. Hij is enorm trots op iedereen die heeft bijgedragen. “Het voelt als het begin, we gaan nog veel meer doen.”

100.000 kledingstukken gerouleerd

De teller tikte in oktober het streefgetal aan, tijdens het tweede weekend van de pop-upstore in Amersfoort, de zesde pop-up na Tilburg, Amstelveen, Utrecht, Rotterdam en Tilburg (Kids). Daarnaast rijden er landelijk 18 mobiele karren met daarop gratis kleding en duiken er regelmatig miniwinkels op in winkelcentra en op marktpleinen van kleinere gemeenten.

Gemiddeld nemen klanten 1,3 kledingstukken mee, laat de stichting weten in een mail met meer positieve resultaten. Dat betekent dat ruim 75.000 bezoekers in gesprek zijn gegaan over kledingconsumptie en textielafval.

De tekst gaat door onder de afbeelding

Kennisgaten

Door steeds een ‘vraag van de dag’ te stellen, proberen de vrijwilligers in de winkels ook te achterhalen wat Nederlanders weten over duurzame mode. Zo bleek dat een kwart van de bezoekers zijn textielafval in het restafval gooit in plaats van in de textielcontainer - een van de grootste frustraties van textielinzamelaars. Uit gegevens die Free Fashion van gemeenten ontving, blijkt dat in Rotterdam maar liefst 73 procent van het textiel in het restafval belandt, en in Amersfoort 66 procent. De helft van die mensen wist niet eens dat dit fout is - en dat die oude kleding zo de verbrandingsoven in gaat.

Er zijn meer misvattingen. Een derde denkt dat Nederlanders minder dan de vastgestelde 50 kledingstukken per jaar kopen (bron: Milieu Centraal). Afdankertjes brengen ze meestal naar een kringloop of tweedehandswinkel, iets meer dan tien procent deponeert ze in de textielcontainer en maar een heel klein percentage wordt geruild of cadeau gedaan.

Ook bij de 600 vrijwilligers leveren de gesprekken iets op; tweederde geeft aan dat hun blik op koopgedrag, tweedehands kleding en de kledingindustrie is verruimd - door de gesprekken en de enorme hoeveelheden kleding die door hun handen gaan.

De tekst gaat door onder de afbeelding

Liever een stichting

Voorlopig zet het concept zich door. Er staan al nieuwe pop-uplocaties op de planning. Een wens van de oprichters is om de huidige bedrijfsvorm, een vof, om te zetten in een stichting. “Dan kunnen we nog veel meer impact maken,” zegt Nina Reimert, de derde poot waar This is Free Fashion op steunt, als planner en programmeur van alle locaties en vrijwilligers. “We zitten midden in het oprichtingsproces en verwachten dit snel te kunnen aankondigen.”

Ze vult aan: “Dat we dit resultaat in slechts een jaar hebben kunnen realiseren, bevestigt dat kleine keuzes een groot verschil kunnen maken in de transitie naar een eerlijker en duurzamer modesysteem, zolang je kledingdelen maar leuk en onweerstaanbaar maakt.”

Over This is Free Fashion

This is Free Fashion startte in 2024 met een pop-upwinkel in Tilburg en breidde sindsdien snel uit naar nog vijf modesteden. De winkels worden gerund door vrijwilligers en werknemers die bezoekers niet alleen adviseren rondom de mode, maar ook informeren over het circulaire retailconcept. Ze leren mensen al winkelend over de schaduwkant van de mode-industrie.