Logistiek in de retail: Hoe optimaliseer je retouren en verduurzaam je verpakkingen?

Een themadag van het Mittelstand-Digital Zentrum Handel op 5 maart 2025 bood retailers en andere geïnteresseerden de mogelijkheid om de logistiek vanuit verschillende invalshoeken te belichten. De focus lag op retouren en verpakkingen, maar ook op de digitale pakbon en een groenere logistiek.

Verpakkingen van gerecycled plastic

De themadag begon met de presentatie van Wildplastic, een bedrijf dat zich inzet voor een wereld zonder zwerfplastic. “Zwerfplastic” is al het plastic dat zich buiten de recyclingketen bevindt, bijvoorbeeld op illegale vuilnisbelten, in de natuur of in het straatbeeld. Sinds de jaren '50 is er wereldwijd 6,3 miljard ton plastic afval geproduceerd en elk jaar komt er 400 miljoen ton nieuw plastic bij en dat aantal stijgt nog steeds. Volgens Wildplastic is slechts 9 procent hiervan gerecycled, 12 procent verbrand en 79 procent belandt in het milieu, met enorme gevolgen voor mens en natuur.

Samen met partners verzamelt het in 2019 opgerichte bedrijf het “zwerfplastic”. Ze vertrouwen daarbij op lokale inzamelingsorganisaties om de expertise ter plaatse te benutten en bestaande structuren te ondersteunen. Dit gebeurt momenteel in India, Ghana, Nigeria, Thailand, Indonesië en Sierra Leone. Het zwerfplastic wordt vervolgens verwerkt tot nieuwe producten, zoals vuilniszakken, maar ook verzendzakken voor de onlinehandel.

“Dit is een echte systeemverandering: we verbinden kunststoffen met Europa, waar de vraag is”, aldus Christian Sigmund, medeoprichter van Wildplastic. Klanten begrijpen dat elk product uniek is. “Het zijn zakken van gerecycled plastic, dus het is authentiek en begrijpelijk dat de producten er niet perfect uitzien”, zegt Sigmund.

Op de vraag of duurzaamheid extra kosten met zich meebrengt, antwoordt de innovator: “Per verzendzak is het, afhankelijk van het model, slechts een paar eurocent meer, of zelfs minder. Daar staat tegenover dat er een eerlijk loon wordt betaald en we een materiaal redden dat anders verloren zou gaan. Dat is iets duurder, maar per stuk nauwelijks merkbaar.”

Herbruikbare verpakkingen

Ook het bedrijf van Rudi Siegle houdt zich bezig met verpakkingen voor de retail, in het bijzonder met herbruikbare verpakkingen. Reuse.me is na zorgvuldig onderzoek ongeveer een jaar actief op de markt en biedt verzendzakken van gerecycled materiaal aan die deel uitmaken van een gesloten kringloop.

“Wij hebben ons eigen kringloopsysteem opgezet”, legt Siegle uit. Via de Reuse.me app krijgen klanten statiegeld of andere incentives, zoals kortingsbonnen, om de ontvangen verpakkingen terug te brengen naar zogenaamde drop-points, zodat ze hergebruikt kunnen worden. “Momenteel hebben we meer dan 700 drop-points in Duitsland, voornamelijk bij DHL en Hermes. Het is de bedoeling dat dit aantal tegen het einde van het jaar groeit naar 2000 en we willen uitbreiden naar het Duitse taalgebied”, aldus Siegle. Bedrijven die hun eigen duurzame verpakkingen willen behouden, kunnen deze ook via ID-stickers circulair maken.

Sermin Reinold, oprichtster van Dayê Rose, een label voor tijdloze en duurzame zwangerschaps- en voedingskleding, gebruikt Reuse.me-verpakkingen en heeft daar goede feedback van haar klanten op gekregen. Ze lacht op de vraag of klanten een keuze hebben tussen eenmalige en herbruikbare verpakkingen: “Nee, als bedrijf moet je het goede voorbeeld geven.” Interessant is dat het label geen gebruikmaakt van polybags, omdat de goederen al onverpakt vanuit de productiefaciliteit worden verzonden en opgeslagen. Hoe werkt dat? “Onze transportroutes zijn kort. We hebben de fabrikant gevraagd de goederen gewoon in de doos te leggen, en dat werkt goed. Er kan hooguit een beetje stof van de doos op een zwarte trui zitten, maar dat is alles”, vertelt Reinold.

Ook in het magazijn gebruikt het label geen polybags, omdat het een kleine, gerenoveerde ruimte betreft. “We gebruiken ook goede onderlagen, zodat er van onderaf niets bij kan komen”, aldus Reinold.

Retour management

Tobias Röding van het EHI Retail Institute presenteerde de nieuwe studie ‘Trendreport Handelslogistik 2025’ en ging in het bijzonder in op de resultaten met betrekking tot retourenmanagement en het onderzoek ‘Verzend- en retourenmanagement in de e-commerce 2024’. Een onderwerp waar de retail al jaren intensief mee bezig is. Vooral de sectoren mode en accessoires, sport en vrije tijd hebben in Duitsland te maken met hoge retourpercentages, met kosten tussen de 5 en 20 euro per artikel. Het grootste deel van de kosten is voor het controleren en inspecteren van artikelen, gevolgd door transportkosten, waardeverlies (als wederverkoop niet mogelijk is), bewerking en reparatie, en de terugboeking.

Als maatregelen om retouren te vermijden, noemden de 146 ondervraagde bedrijven gedetailleerde productinformatie en duidelijke foto's en beschrijvingen, evenals veilige verpakkingen, een hoge productkwaliteit, het onderzoeken van de redenen voor klachten/retouren en, vooral bij textiel, het verzamelen van aanvullende redenen.

Wat de verpakkingen betreft, gebruikt het grootste deel van de respondenten (94 procent) eenmalige verpakkingen en slechts een vijfde herbruikbare verpakkingen. De belangrijkste uitdaging bij het gebruik van herbruikbare verzendverpakkingen zijn de kosten, het niet terugsturen van de verpakkingen, de coördinatie en beschadigde verpakkingen.

Röding noemde in zijn presentatie ook preventief retour management, zoals het vermelden van milieu- en kosteninformatie om meervoudige selectiebestellingen te verminderen (een artikel wordt in verschillende kleuren en maten besteld), evenals een waarschuwing hierover voor het afrekenen. Een bonus-malus-systeem werkt in combinatie, dus de beloning voor het vermijden van retouren of een kostenfactor voor retouren.

Retourenmanagement als potentieel

Alena Schneck richtte zich in haar presentatie op het onbenutte potentieel van retourenmanagement. Haar in 2023 opgerichte start-up Toern helpt bedrijven om dit om te zetten van een “pijnpunt” in de customer journey naar een kans om van ontevreden klanten fans te maken. Hoe kan dit bereikt worden? Toern biedt een optimalisatie voor webshops die eenvoudig in typische shopsystemen kan worden geïntegreerd.

Opvallend in Duitsland is het hoge aantal retouren, die met kosten en emissies gepaard gaan. Schneck merkte op dat grote shops hun retourproces zelf hebben gedigitaliseerd, maar kleine en middelgrote bedrijven nog steeds veel papieren formulieren of de DHL-retourzending gebruiken. Het proces is dus nog erg analoog.

Om retouren te benutten, is het belangrijk om extra feedback van klanten te verzamelen, bijvoorbeeld waarom een artikel precies is teruggestuurd. De bereidheid hiertoe wordt gemotiveerd door drie redenen: klanten willen hun ervaringen delen, uit betrokkenheid bij het merk of omdat ze de ervaring niet goed vonden.

De zo verkregen inzichten kunnen belangrijke impulsen geven, bijvoorbeeld bij het ontwerpproces van de volgende collectie, als een artikel op bepaalde plaatsen niet goed past (Schneck gaf het voorbeeld van een badpak dat in de borststreek te strak was en daardoor niet paste bij klanten met een grotere cupmaat). Maar ook bij het maken van productfoto's, die vooral kleuren en patronen nauwkeurig moeten weergeven.

Op de vraag of dit betekent dat alle retourredenen handmatig moeten worden doorgenomen, kon Schneck geruststellend antwoorden: “Wij automatiseren alles wat geautomatiseerd kan worden.”

De digitale pakbon

Een ander logistiek gebied dat (nog) papierintensief is, is de pakbon. Alleen al de levensmiddelen retail gebruikt 20 miljoen analoge pakbonnen per jaar. Aljoscha Rix van GS1 Germany GmbH presenteerde de digitale pakbon, die sinds 2 november 2022 live is en al door 137 bedrijven in Duitsland wordt gebruikt, waaronder DHL, DM, Lidl en Rewe.

Het werkt zonder dat chauffeurs een app hoeven te downloaden, wat een voordeel is gezien de taalbarrières en de verschillende affiniteiten met digitalisering. Ze hebben alleen een smartphone nodig waarmee ze de pakbon op de ophaal- en afleverlocatie scannen. De pakbon is dan beschikbaar via een elektronische wallet op hun telefoon, waar ze hem bijvoorbeeld bij een politiecontrole kunnen laten zien.

De digitale pakbon wordt door de industriële partners in de cloud opgeslagen. Medewerkers van de goederenuitgifte en chauffeurs bevestigen digitaal, bijvoorbeeld op een tablet. Ze ontvangen de link naar het document in de cloud via een QR-code die ze voor vertrek met hun smartphone scannen. Bij aankomst bij de retailer wordt de QR-code vervolgens gescand met de smartphone. Hierdoor hebben de medewerkers van de goederenontvangst toegang tot de link in de cloud. Eventuele hoeveelheids- of kwaliteitsafwijkingen kunnen ook digitaal worden vastgelegd. De geaccepteerde pakbon is nu digitaal beschikbaar voor alle leden van de supply chain.

Groene logistiek in de retail

Tot slot ging Sarah Großkopf van het Mittelstand-Digital Zentrum Handel in op de vraag hoe je de middelen in de handelslogistiek beter en ecologischer kunt benutten. Ze identificeerde drie uitgangspunten voor groene logistiek in de retail: goederentransport, online verzending en verpakkingen.

Goederentransport

Bij het goederenvervoer spelen vooral lange toeleveringsketens en lange transportafstanden een rol, maar ook het grote aantal leveringen per luchtvracht (denk aan D2C-aanbieders zoals Temu, Shein enzovoort). Een combinatie van spoor voor grotere afstanden en wegtransport voor bestemmingen buiten het spoorwegnet zou hier een oplossing kunnen bieden. Een continu voorraadbeheer, het consolideren van bestellingen, beloningssystemen voor ritten met minder emissies en een computergestuurde routeoptimalisatie zijn naast lokale sourcing en kortere toeleveringsketens ook uitgangspunten.

Onlinehandel

In de onlinehandel stimuleren gratis en gemakkelijke retourmogelijkheden een toename van het aantal bestellingen. Een hoog transportvolume verhoogt de uitstoot en verzendverpakkingen dragen bij aan de afvalproductie en het grondstoffengebruik. Klimaatvriendelijke verzendopties, compensatiemogelijkheden en het gebruik van e-mobiliteit en fietskoeriers op de laatste kilometer kunnen hier een oplossing bieden.

Communicatie met de klant is cruciaal. Verschillende leveringsmethoden en hun impact op het milieu moeten worden getoond. Een waarschuwing tegen het bestellen van meerdere exemplaren van hetzelfde artikel in verschillende maten en kleuren en het in rekening brengen van retourkosten zijn andere opties. De levering kan gratis zijn als deze naar een centraal afhaalpunt of een winkel gaat.

Verzending

Bij de verzending zijn milieuvriendelijkere alternatieven zoals de mailing bags van Wildplastic en de herbruikbare verzendzakken van Reuse.me al aan bod gekomen. Andere aanbieders zoals Boomerang, de Post en plasticvrije verzendzakken van Otto zijn eveneens in gebruik.

Een ander gebied dat de uitstoot in de fysieke retail zou verminderen, is de overstap van klanten van eigen auto naar openbaar vervoer, aangezien de reis naar de winkel 30 procent van de verbruikte CO2-uitstoot vertegenwoordigt. Fietsparkeerplaatsen kunnen het gebruik van dit vervoermiddel vergemakkelijken.

Dit artikel verscheen eerder op FashionUnited.DE en is vertaald met behulp van een AI-tool.

FashionUnited gebruikt AI taaltools om het vertalen van (nieuws)artikelen te versnellen en de vertalingen te proeflezen om het eindresultaat te verbeteren. Dit bespaart onze menselijke journalisten tijd die ze kunnen besteden aan onderzoek en het schrijven van eigen artikelen. Artikelen die met behulp van AI zijn vertaald, worden gecontroleerd en geredigeerd door een menselijke bureauredacteur voordat ze online gaan. Als je vragen of opmerkingen hebt over dit proces, stuur dan een e-mail naar info@fashionunited.com.