Leefbaar loon: ‘Maar 1 op 20 grote modemerken kan betaling leefbaar loon aantonen’

Het betalen van leefbaar loon is een van de speerpunten in de modewereld op dit moment. Veel modemerken melden hieraan te werken, maar hoeveel kunnen ook werkelijk aantonen dat zij de arbeiders in hun productie keten voorzien van een salaris dat voldoet aan hun basisbehoeftes? Schone Kleren Campagne klopte opnieuw aan bij grote modemerken voor het onderzoek ‘Tailored Wages’.

De organisatie klopte, net als vijf jaar geleden, aan bij onder andere Adidas, H&M, Nike, C&A, Uniqlo, Under Armour, Inditex, Primark, Zalando en Gucci. Een deel van de merken verzekerde de Schone Kleren Campagne in 2014 dat ze werkte aan het garanderen van leefbaar loon. De organisatie erkent dat het ene merk zich meer inzet dan andere merken, maar echt aantonen dat arbeiders een salaris krijgen waarmee zij hun familie kunnen ondersteunen, kan bij 19 op de 20 niet. Een kanttekening: Het gaat hierbij om arbeiders buiten West-Europa. “Het is schokkend dat bijna geen enkel merk waar we data van hebben kan aantonen dat ook maar een gedeelte van hun arbeiders in de productieketen een leefbaar loon krijgen,” aldus de Schone Kleren Campagne in het onderzoek. Alleen Gucci kon voor een deel van de arbeiders aantonen dat ze een leefbaar loon krijgen.

Tailored Wages: Aantonen leefbaar loon bij 19 op de 20 grote merken niet mogelijk

Van de ondervraagde merken heeft 85 procent verbetering beloofd. Zeven merken berekenen of de prijzen die ze betalen aan leveranciers genoeg zijn zodat arbeiders een leefbaar loon kunnen ontvangen. Alleen onderdeel zijn van een initiatief die zich inzet voor de lonen, ziet de Schone Kleren Campagne niet als genoeg. Er is bijvoorbeeld gekeken of regels omtrent leefbaar loon zijn opgenomen in afspraken met leveranciers en of deze betrekking hebben op ‘basis benodigdheden’ en of het loon deze kan betalen voor één persoon, of ook de personen die afhankelijk zijn van de arbeider. "Hoewel het grootste gedeelte van de merken in de code of conduct hebben staan dat het salaris in de basisbehoeftes moet voorzien, staat er nergens een hoogte genoemd van het salaris dat hiervoor nodig is. Op deze manier hebben de merken geen enkele manier van het toetsen van dit niveau tijdens audits,” aldus het rapport.

Suzan Cornelissen, lobby coördinator van Schone Kleren Campagne, was nauw betrokken bij het onderzoek. Ze geeft telefonisch aan dat merken op elkaar wachten, aangezien de meeste fabrieken voor meerdere merken kleding produceren. “Het hoeft niet moeilijk te zijn om een leefbaar loon te berekenen. Ze rekenen ook het minimumloon uit zodat ze weten hoeveel ze een leverancier moeten betalen, dan kunnen ze dit ook doen voor het leefbaar loon. Het is belangrijk dat ze wel een definitie, een benchmark voor leefbaar loon vaststellen zodat ze hier naartoe kunnen werken.

Leefbaar loon: merken moeten definitie vaststellen zodat ze naar leefbaar loon kunnen toewerken

Het is niet alleen maar negativiteit. De Schone Kleren Campagne erkent dat onderdeel zijn van ACT, een organisatie die zich inzet voor het opzetten voor onderhandelingsmogelijkheden binnen de mode industrie, meer potentie heeft om de salarissen te stuwen in diverse productielanden, maar dit is alleen niet genoeg. Op een positieve noot: H&M en Inditex konden bewijzen dat de salarissen zijn gestegen door diverse projecten voor leefbaar loon. H&M kon aantonen dat in Turkije de lonen met 25 procent zijn toegenomen, 18 procent in Cambodja en 15 procent in China. Inditex wist de lonen met 90 procent te verhogen in Turkije. “Voor beide merken is het gat tussen de lonen die worden uitbetaald en het niveau van leefbaar loon nog steeds substantieel,” aldus de Schone Kleren Campagne.

H&M reageert in een schriftelijk statement: “De H&M-groep heeft als visie dat textielarbeiders een leefbaar loon moeten verdienen en we werken sinds 2013 aan onze Fair Living Wage Strategie. Wij werken daarbij volgens de aanbevelingen van de ILO en de internationale vakbond IndustriALL, die net als wij van mening zijn dat de hoogte van de lonen door de partijen op de arbeidsmarkt moeten worden vastgesteld door middel van onderhandelingen tussen werkgevers en werknemersvertegenwoordigers. De H&M-groep is al een aantal jaar in gesprek met de Schone Kleren Campagne. We respecteren hun mening en werken aan dezelfde visie, maar we verschillen van mening over hoe we het beste vooruitgang kunnen boeken,” aldus de woordvoerder. H&M benadrukt dat het een complexe kwestie. “In de afgelopen vijf jaar hebben we de noodzakelijke basis gelegd om onderhandelingen op fabrieks- en industrie niveau over lonen mogelijke te maken [...]. Om aanzienlijke loonstijgingen te bewerkstelligen, is het van essentieel belang dat het werk dat wordt gedaan in afzonderlijke fabrieken samengaat met branche oplossingen zoals collectieve CAO-overeenkomsten. Dit is de enige manier om verbeteringen voor alle kledingarbeiders te creëren, ongeacht de fabriek waarin ze werken en de merken waarvoor ze werken.”

Conclusie van het onderzoek: vrijwillige initiatieven krijgen het niet voor elkaar om leefbaar loon in de productielanden te verzekeren. “Een decennium aan initiatieven heeft er nog niet voor gezorgd dat er oplossing zijn voor het dichten van het loongat binnen een redelijke tijd.” Daarnaast is het zeer belangrijk volgens de organisatie dat het meten van de lonen wordt gedaan. “De definitie van een leefbaar loon is het feit dat het genoeg is om van te leven, dus het is belangrijk dat elk niveau constant wordt getoetst om te zien dat het resultaat dit ook verzekerd.” Als laatste is het belangrijk dat er wettelijk bindende overeenkomsten worden getekend zodat diverse partijen aan hun uitspraken en doelen worden gehouden.

FashionUnited heeft diverse partijen, waaronder de Schone Kleren Campagne en H&M, om aanvullende informatie en/of statements gevraagd. Dit artikel wordt verder aangevuld.

Beeld: Schone Kleren Campagne