In de media: de zwanenzang van modegroep FNG

Na maandenlange onzekerheid bij modegroep FNG werd gisteren een flinke knoop doorgehakt. Het moederbedrijf van onder meer Brantano, Miss Etam en Fred&Ginger vroeg faillissement aan voor zijn Belgische activiteiten, en surseance voor de Nederlandse. Die beslissing volgt op een veelbewogen half jaar waarin FNG door Belgische en Nederlandse media op de voet werd gevolgd. De media kopten met rode cijfers, stakingen en winkelsluitingen, maar spraken ook met topmannen, insiders en analisten. Daaruit komt een completer plaatje naar voren van het bedrijf, evenals een antwoord op de vraag: hoe kon het zo ver komen?

De eerste alarmbellen: winkelsluitingen in de winter

In Nederland begonnen de alarmbellen begin januari al te rinkelen, toen het bedrijf - dat toen reeds een schuld van ongeveer 300 miljoen euro torste - plotseling de sluiting van vijftig Steps- en Promisswinkels aankondigde. De sluitingen waren onderdeel van de digitaliseringsstrategie van FNG, zo meldde de modegroep destijds, maar evengoed een radicale beslissing, die gevolgen had voor bijna 250 Nederlandse werknemers.

In de maanden daarna bleef het relatief rustig bij FNG. In maart werd duidelijk dat het leeuwendeel van de resterende winkels van de modegroep tijdelijk zou moeten sluiten als gevolg van de coronamaatregelen. Dat zou de schuldgraad van FNG vrijwel zeker verhogen, speculeerde de Belgische krant De Tijd. Het idee om de schuldenberg van het bedrijf te doen krimpen met een groeiende bruto bedrijfswinst uit een van de ketens van het bedrijf, ging met de winkelsluitingen in rook op.

Stilte voor de storm

Het volgende teken aan de wand kwam eind april, toen FNG bekendmaakte de publicatie van de jaarcijfers nog even uit te stellen. Tegenover De Tijd noemde CEO en medeoprichter Dieter Pennincxk het uitstel ‘geen groot nieuws’; de auditwerkzaamheden zouden als gevolg van de coronapandemie wat vertraging hebben opgelopen. Nog geen twee weken later kondigde de topman aan wegens gezondheidsredenen uit het bedrijf te stappen. Die gebeurtenis, samen met de uitblijvende jaarcijfers, zorgde voor onzekerheid bij aandeelhouders. In dezelfde week vroeg FNG obligatiehouders om uitstel van betaling van leningen en rente. Met nog altijd geen jaarcijfers ter referentie doken de aandelen naar een diepterecord. ‘Modegroep FNG in vrije val’, zo kopte De Morgen.

Op 11 juni kwam de klap: FNG bleek in 2019 een verlies van 300 miljoen euro te hebben gedraaid, wat de schuldenstapel deed uitgroeien 734 miljoen euro. ‘Schrikwekkend’, noemde De Tijd de cijfers. Daarmee rees ook de vraag: waarom had er niemand aan de bel getrokken? Sommige bronnen beweerden tegenover De Tijd dat de Raad van Bestuur onvoldoende op de hoogte was van de problemen, of deze verzweeg. De directie was ontransparant geweest tegenover de Raad, zo meldden anderen. De revisor van het bedrijf liet op zijn beurt een foutieve jaarrekening passeren. “De enige die in dit dossier op de rem duwde, is de Belgische beurswaakhond FSMA,” zo schreef De Tijd. De organisatie nam FNG onder de loep naar aanleiding van een reeks vage transacties in 2018. “De FSMA bleef vragen stellen, waarna de dominostenen begonnen te vallen.”

Herstructurering in België: ‘Het topje van de ijsberg’

Een volgende steen viel op 22 juni, toen duidelijk werd dat FNG in België zou gaan herstructureren. 47 winkels, waarvan een groot deel van kleding- en schoenenketen Brantano, moesten dicht. Daarmee kwamen bijna driehonderd banen op de tocht te staan. Een staking bij Brantano de dag erna werd ‘nipt afgewend’, zo schreef De Morgen. De vakbonden uitten hun zorgen tegenover verschillende kranten. 'Dit voelt als het topje van de ijsberg,’ zo zei een vakbondsman tegen De Tijd. “Hoe gaat de directie de overblijvende werkgelegenheid garanderen?”

Na een reeks interim-topmannen werd op 4 juli Paul Lembrechts aangesteld als CEO en ‘crisismanager’ van FNG. Hij moest de mogelijkheden van FNG gaan onderzoeken, onder stevige druk van schuldeisers en vakbonden. “We beseffen heel goed dat de ravage bij FNG uw schuld niet is,” schreven de laatsten in een open brief naar Lambrechts. “Niettemin hebt u ergens toch een motief gevonden om op de stoel van CEO van FNG te gaan zitten. Sinds maandag is het dus uw verantwoordelijkheid om het puin te ruimen. En puin ligt er. Werkelijk overal liggen brokstukken. (...) Uw werknemers zitten op hun tandvlees. Vage beloftes en sussende woorden volstaan al lang niet meer. Ze verwachten concrete oplossingen en resultaten.” FNG kreeg een ultimatum: op 22 juli moest er duidelijkheid komen.

Op deze ‘dag van de waarheid’ bleek vooral hoe klein de kansen van het bedrijf nog waren. Banken hadden in de tussentijd de geldkraan dichtgedraaid. FNG bekeek nog vier alternatieve financieringsopties, maar deze mochten niet baten.

De zware storm die corona heet, heeft met FNG een weliswaar grote maar zieke boom doen omvallen.

FNG: een terugblik

In een artikel van De Tijd kijkt Lembrechts terug op de zwanenzang van FNG. “Ook zonder corona was FNG in de problemen gekomen,” stelt hij. “Het bedrijf had de laatste jaren een ongebreidelde groeiambitie. Het deed overnames die het niet met eigen opbrengsten kon betalen, maar alleen met schulden. Die stapelden zich op. Het bedrijf integreerde zijn overnames ook te weinig.” Daarnaast waren er nog de onduidelijke transacties van het bedrijf. “Corona maakte alles nog erger.”

Lembrechts zegt wel potentie voor overnames te zien. “Voor de Nederlandse ketens dienden zich de afgelopen weken kandidaat-overnemers aan, lokale retailondernemers en fondsen. Ook voor de Belgische activiteiten - CKS en Brantano - is interesse. Ze hebben voldoende waarde, al moet er natuurlijk een herstructurering komen.” Maar het lot van de FNG-ketens is nu in handen van de curator, concludeert hij.

De Tijd-hoofdredacteur Peter de Groote, die FNG de laatste weken nauwgelet volgde, noemt het faillissement ‘pijnlijk en chaotisch’, zeker voor betrokken werknemers. “Maar een strategie om zieke bedrijven in de lucht te houden vernietigt op termijn meer jobs dan ze creëert en verzwakt de economie veeleer dan ze ze versterkt. Jonge bomen hebben licht en ruimte nodig om te kunnen groeien, en daarvoor moet er af en toe een oude plaats maken.”

Beeld: FNG