Sourcing en productie in de EU

Naar aanleiding van de problemen waar zogenaamde lagelonenlanden als Bangladesh, Pakistan, China en India mee kampen - overtredingen van de brand- en veiligheidsnormen en minimumlonen zijn hiervan de meest

stuitende voorbeelden - zijn er leden van de mode-industrie die deels of geheel uit deze landen willen stappen. In dit volgende hoofdstuk van onze sourcing serie, kijkt FashionUnited naar de Europese markt als alternatief.

Volgens het Texmedin rapport "De textiel- en kledingsector in Europa" heeft de TCL industrie (hiermee worden textiel, kleding, leer, lederwaren en schoenen aangeduid) in de huidige 28 EU landen de afgelopen decennia geleden onder 'gestaag-groeiende vraag, lage productiviteit en forse internationale competitie' en heeft in de tien jaar sinds 1996 'een-derde van zowel haar productievolume als van haar banen moeten inleveren. De Europese TCL industrie heeft moeten aanzien hoe de import uit lagelonenlanden - met name China - toenam.'

Kledingproductie in Europa

De afgelopen paar decennia is de strategie van TCL bedrijven in de EU en hun werkkracht van ongeveer drie miljoen geweest om de orders te verdelen in gespecialiseerde productie in duurdere landen zoals Duitsland, Groot Brittannië, Italië en Frankrijk en massaproductie in lagelonenlanden zoals Portugal, Griekenland, Roemenië en Bulgarije. "Massaproductie verdween grotendeels uit de duurdere EU landen, terwijl de lage loongebieden - de Nieuwe Lidstaten, Portugal en Griekenland - in ieder geval een deel van de TCL productie konden behouden," bevestigt het rapport. Dat houdt in dat de technische stoffen uit Duitsland afkomstig zijn, en de t-shirts van 3 euro uit Bulgarije.

Deze verdeling kent ook zijn problemen, omdat de acht sociale basiseisen die door de International Labour Organization (ILO) zijn vastgesteld - geen dwangarbeid, geen discriminatie, geen kinderarbeid, vrijheid tot vakbond vorming door de arbeiders, eerlijke salarissen, regelmatige werkuren, goede arbeidsomstandigheden en regelmatig werk - ook in Europa dikwijls worden verworpen.

Zelfs in Europa grote loonverschillen

"Het grootste probleem in Oost Europa zijn de lonen, arbeidsuren en gezondheid en veiligheid op het werk. In Turkije blijkt de vrijheid om een vakbond te vormen ook een serieus probleem," aldus Bettina Musiolek van de Clean Clothes Campaign (CCC) en voegt daaraan toe dat zelfs in Duitsland of binnen de EU, minimumlonen niet altijd vanzelfsprekend zijn.

Op betere arbeidsomstandigheden in Europa hoeven we dus, per definitie, niet te rekenen. Eerlijkheidshalve moeten we wel een onderscheid maken tussen handel en industrie. Dat wordt vaak nog in de algemene discussie door elkaar gehaald, zegt Wilfried Holtgrave, voorzitter van de textiel en kledingvereniging in het noord-westen van Duitsland. "Duitse textielproducenten die in het buitenland produceren doen dat in hun eigen bedrijven of in gemachtigde bedrijven die zij kennen," zegt hij. Holtgrave geeft toe dat er af en toe 'zwarte schapen of bedrijven tussen zitten die hun klanten voor de gek houden', maar hij is ervan overtuigd dat het 'niet een textielprobleem is maar een dat ook in andere mondiale industrieën voorkomt'.

De vloek van het t-shirt van 3 euro

Het probleem is dus niet zozeer gerelateerd aan de industrie, maar doet zich vooral voor wanneer het om dumping prijzen gaat. Als kleding sterk is afgeprijsd of aangeboden wordt tegen bodemprijzen om korte metten te kunnen maken met de competitie, is het vanzelfsprekend dat de productie plaats moet vinden waar de laagste marges mogelijk zijn - of dat nou in Azië is of in goedkope gebieden in de thuismarkt. Het resultaat is hetzelfde - arbeiders betalen de prijs met hun gezondheid en veiligheid.

Rolf Heimann, hoofd Corporate Responsibility bij Duits modebedrijf Hess Natur, verklaart waarom een duurzaam t-shirt niet voor 3 euro kan worden verkocht. "Vanaf de katoenplant tot aan het spinnen, weven, kleuren, knippen, handelen, en daarboven op nog eens 19 procent BTW - dat is gewoon niet mogelijk," zegt hij.

Goedkoop is niet chique

Het is reden genoeg voor consumenten, merken en retailers om bij zichzelf te rade te gaan. Is goedkoop daadwerkelijk beter? Betekent waar voor je geld echt de laagst mogelijke prijs? Kopen klanten allen maar gebaseerd op prijs? Zouden ze verstandig genoeg zijn om een paar euro meer te betalen als ze wisten dat die euros goed werden besteed?Namelijk aan de veiligheid van fabrieken en arbeiders en het algemene welzijn van diegenen onderaan de productieketen.

Hoewel er geen snelle of gemakkelijke antwoorden zijn op deze vragen, hebben zij wel veel stof doen opwaaien en is men wakker geschud. Hopelijk zal dit tot blijvende veranderingen leiden, op zijn minst van de houding van iedereen die hierbij betrokken is. Voordat we deze sourcing serie op donderdag concluderen met het laatste hoofdstuk, nodigen we jullie nogmaals uit om jullie commentaar en feedback naar news@fashionunited.com te sturen.

tekst: Simone Preuss

vertaling en bewerking: Wendela van den Broek