Vivienne Westwood, ‘peetmoeder van punk’, overleden op 81-jarige leeftijd

De Britse modeontwerper Vivienne Westwood is op 81-jarige leeftijd overleden. Dat maakte haar modehuis donderdag bekend. Westwood overleed vredig en omringd door familie, in haar huis in de Londense wijk Clapham. Dat schrijft haar modehuis op Twitter en Instagram.

Westwood maakte in de jaren zeventig en tachtig naam met haar provocerende punkontwerpen, en zou daarna uitgroeien tot een van de meest vooraanstaande ontwerpers van Groot-Brittannië. Haar werk in de mode en daarbuiten werd getekend door activisme en door het interpreteren van historische kostuumelementen met hedendaagse humor en een kritische blik.

Een centrum van de punkcultuur

De modecarrièrre van Westwood omvatte bijna zes decennia. Westwood werd op 8 april 1941 geboren in Tintwistle, Engeland. Ze trouwde in 1962 met Derek Westwood en had aanvankelijk een kalm leven als onderwijzer. Daar kwam verandering in toen ze in 1965 kunstenaar en activist Malcolm McLaren ontmoette.

Westwood scheidde van haar man en ging met McLaren verder. Ze werkte nog een tijd als docent, maar in 1971 stopte ze om samen met McLaren de winkel Let It Rock At Paradise Garage te beginnen in de Londense wijk Chelsea. Er werden platen verkocht, tijdschriften en tweedehands kleding, vooral uit de jaren vijftig. Geleidelijk maakte de tweedehands kleding plaats voor eigen ontwerpen van McLaren en Westwood, die door Westwood werden gemaakt.

Die waren een stuk provocatiever. Westwood en McLaren maakten T-shirts met felle teksten en schurende, politieke prints, of scheurden kleding uit elkaar om de losse stukken vervolgens weer aan elkaar te hangen met veiligheidsspelden. Met banden en gespen verwezen ze naar de wereld van sm en bondage. De kleding van SEX, zoals de winkel van McLaren en Westwood vanaf 1974 zou heten, was een schop tegen de heersende orde en werd een belangrijk centrum van de punkcultuur.

McLaren begon rond die tijd de band Sex Pistols, waarvan de bandleden op het podium ontwerpen van hem en Westwood droegen. Maar ook andere punkiconen droegen Westwoods kleding. Viv Albertine, gitarist van de punkband The Slits, schreef later over de ontwerpen van Westwood in haar memoires: “Mohair truien, zo grof gebreid dat je er dwars doorheen kon kijken, gescheurde T-shirts met handgeschreven teksten, naden en labels aan de buitenkant, het tonen van de constructie van het kledingstuk: deze houding wordt weerspiegeld in de muziek die we maken. Het is oké om niet perfect te zijn, om in je muziek en je kleding te laten zien hoe je leven en je hoofd eigenlijk in elkaar zitten.”

Punk, historie en humor

Nadat de punkhausse voorbij was begon Westwood zich steeds sterker als modeontwerper te profileren. Dat kenmerkte zich onder meer door uitgebreid onderzoek naar kleding uit het verleden, waarvan ze de patronen voor haar eigen ontwerpen gebruikten. Haar karakteristieke punkstijl combineerde ze steeds vaker met elementen uit de Britse kledingtraditie of historische kostuums, zoals geruite stoffen en hoepelrokken. Een tekenend ontwerp is Westwoods mini-crini, een korte versie van de crinoline die zowel een commentaar was op de beperkingen die wijde hoepelrokken ooit oplegden als het gevoel van bevrijding die de minirok sommige vrouwen bood.

De samenwerking met McLaren stopte in 1984. In 1988 kreeg Westwood een relatie met Andreas Kronthaler, met wie ze later ook zou samenwerken. In die periode groeide de bekendheid van Westwood, ook internationaal. Haar werk was veranderlijk, onvoorspelbaar, intelligent en humoristisch. Ze had shows en winkels in wereldsteden en in 2004 werd in het Victoria & Albert Museum een grote overzichtstentoonstelling aan haar werk gewijd.

Protestborden op de catwalk

Westwood bleef ook politiek actief, zowel in haar werk als daarbuiten. Vaak waren die twee met elkaar verweven. Zo zette ze zich in voor Julian Assange, oprichter van de klokkenluiderwebsite WikiLeaks. In 2020 sloot ze zich op in een kooi voor het Britse gerechtsgebouw om de uitlevering van Assange naar de VS te voorkomen. in 2015 reed ze in een witte tank naar het huis van de Britse premier David Cameron om te protesteren tegen fracking, een methode voor het winnen van fossiele grondstoffen. Protest vond ook tijdens haar catwalkshows plaats: modellen droegen kleding of borden met leuzen.

Westwood sprak zich als ontwerper bovendien geregeld uit tegen de werking van het modesysteem, in het bijzonder tegen overconsumptie. Haar boodschap ‘buy less, choose well, make it last’ weerklinkt vandaag de dag nog vaak.

In zowel 1990 als 1992 kreeg Westwood de British Designer of the Year-prijs uitgereikt. In 1992 werd Westwood onderscheiden door koningin Elizabeth voor haar bijdrage aan de modewereld. In 2016 werd ze geridderd.

“Tot op het laatste moment deed Vivienne de dingen waar ze van hield, ontwerpen, kunst maken, haar boek schrijven, de wereld veranderen. Ze had een geweldig leven,” schrijft haar modehuis.

Vivienne Westwood laat haar partner Andreas Kronthaler achter en twee zonen, Derek Westwood en Joseph Corré.